Ondertussen, in de allochtone gemeenschap

Een gratis tip voor de volgende racisme-rel – want er komt natuurlijk een volgende racisme-rel. Dit is de tip: probeer u even voor te stellen wat de meerderheid van de allochtone gemeenschap ondertussen aan het doen is. Terwijl blanke commentatoren in hun blanke kranten voor hun blanke lezers hoog van de wit-ivoren toren blazen over al die bange blanke mensen op het internet. Wat doen onze allochtone medeburgers, temidden van alle commotie die in hun naam gefabriceerd wordt? In de meeste gevallen is het antwoord: iets helemaal anders. 

Ten eerste is het nu zomer. In juli en augustus trekt een aanzienlijk aandeel van onze allochtone gemeenschap voor lange tijd terug naar het land van herkomst. Verre neven bieden hele families onderdak, zodat het verblijf goedkoop gerekt kan worden. Deze jaarlijkse zwaluwtrek drijft veel leerkrachten tot wanhoop, want in september stellen veel meesters en juffen vast dat de taalachterstand van hun leerlingen weer eens opgelopen is: de kinderen hebben immers in weken geen gebenedijd woord Nederlands meer gehoord. Wat al deze Vlamingen van vreemde origine in Marokko, Algerije, Tunesië of Libanon al zeker niet doen, is de opiniebladzijden van De Morgen lezen. 

Ten tweede bestaat het internet. Dankzij het internet – en de satteliettelevisie – kost het allochtone Vlamingen geen enkele moeite (en amper een cent) om het hele jaar door te brengen aan het infuus van het moederland. Van de allochtone Vlamingen die zelfs de komkommertijd in Vlaanderen doorbrengen, is er een groot deel dat nooit een Vlaamse krant leest. Via websites en sattelietzenders volgen ze de debatten die gevoerd worden op vele honderden kilometer van hier, zonder mee te zijn met de besognes van de redactie van De Standaard. Ze bekijken soaps uit Egypte, volgen sportuitzendingen uit Turkije en bekijken het nieuws uit Qatar, maar ze missen de constructieve verslagen van de VRT. 

Ten derde staan er muren tussen de gemeenschappen in dit land. Het was progressieve held Daniël Termont die ooit toegaf dat je in een stad als Gent perfect kon leven zonder ooit iets anders dan Turks te spreken: ‘Zonder onze taal te leren konden ze hier aan werk raken, vaak bij werkgevers van Turkse afkomst die hun een aalmoes betaalden ­en konden ze ook in het dagelijkse leven hun plan trekken. In Gent kun je omzeggens álles in het Turks doen: naar de kapper gaan, winkelen, noem maar op‘ (Humo, 13/01/2015). Zeer veel allochtone Vlamingen leven in een microkosmos waar nooit iets Vlaams doordringt. Zelfs de grootste heisa, over een onderwerp dat hen rechtstreeks aanbelangt, gaat straal aan veel allochtone Vlamingen voorbij. 

Luchtgitaar

Dit alles helpt om de zwaar opgeklopte racismerellen rustig te relativeren. Al die hooggestemde verontwaardiging krijgt iets onweerstaanbaar grappigs, als je eenmaal beseft dat al die linkse pastoors staan te preken voor een lege kerk. Een hele week heeft weldenkend Vlaanderen lopen emmeren over dat vreselijke racisme, en het gros van de echte slachtoffers van racisme heeft het niet eens gemerkt. Ons journalistieke heir doet zo wat denken aan de moedige beoefenaars van de luchtgitaar: veel grote gebaren en veel luchtverplaatsing, maar het resultaat blijft onzichtbaar en onhoorbaar voor het gedroomde doelpubliek. Wie luchtgitaar speelt, beeldt zich graag een grote massa fans in, maar bekoort in werkelijkheid enkel een zeer beperkte club: de collega-beoefenaars van de luchtgitaar. 

Er zijn natuurlijk veel – en gelukkig steeds meer – allochtone Vlamingen die volop deelnemen aan het Vlaamse publieke debat. Een problematisch grote groep van de allochtone Vlamingen leeft echter nog steeds buiten de Vlaamse publieke ruimte. De opkomst van het internet heeft het nog makkelijker gemaakt om vanuit Vlaanderen permanent verbonden te blijven met een ver land waarvan veel allochtone Vlamingen nog altijd vinden dat het ‘hun land’ is – zelfs al zijn ze zelf op Belgische bodem geboren en leven ze zeker 10 maanden per jaar hier. Het wereldwijde web was bedoeld om onze leefwereld groter te maken, maar heeft in veel gevallen precies het omgekeerde gedaan: de wereld verkleind en verengd, de mensen dommer en vreemder gemaakt. 

Het is natuurlijk ook tragisch. Anno 2016 moeten goedmenende mediaredacties nog altijd hemel en aarde bewegen om in hun berichtgeving over racisme ook gewone allochtone stemmen aan het woord te laten. Groot opgezette racismedebatten worden ver boven het hoofd van Ali-Met-De-Fez gevoerd. Je hoort progressieve stemmen weleens opperen dat een partij als N-VA al sinds 2004 betrokken is bij het Vlaamse integratiebeleid – terwijl het echt schrijnende feit is dat er pas sinds 2004, trouwens op aandringen van N-VA, een Vlaams integratiebeleid bestaat. Op dat moment was de moderne migratie al een halve eeuw een feit. Het is zonder de twijfel de pijnlijkste nalatigheid van de naoorlogse Belgische politiek (en in dat lijstje is de concurrentie nochtans scherp): er is decennia géén integratiebeleid gevoerd en het resultaat is dat we meer naast dan met elkaar leven. 

Komkommertijd of niet: misschien moeten kranten toch eens wat meer aandacht besteden aan de feitelijke apartheid in Vlaanderen. Want zolang er geen grootschalige integratie of assimiliatie komt, zal de voedingsbodem voor het meest ranzige racisme groot en vruchtbaar blijven.