Onze kinderen beter beschermen, zonder taboes

Het debat is niet nieuw, ons standpunt evenmin. Maar de problematiek blijft even prangend. ‘Mag een rechter of hulpverlener ter bescherming van het (ongeboren) kind ingrijpen door bijvoorbeeld sterk verslaafden of ouders die reeds veroordeeld werden voor kindermishandeling tot het gebruik van anticonceptie te verplichten?’

Het is een debat dat keer op keer de gemoederen beroert. En toch is het er één dat we moeten voeren. Daarover vindt sp.a-voorzitter John Crombez vandaag opnieuw een medestander in ons.

Schade

Een vijfentwintigjarige vrouw is al tien jaar verslaafd aan heroïne. Ze heeft al vier kinderen op de wereld gezet. En allen kenden ze hetzelfde lot: De eerste maanden van hun leven waren hel. De drugs die door de navelstreng via de moeder in hun systeem werd gepompt voor de geboorte, zorgt voor verschrikkelijk pijnlijke afkickverschijnselen in de eerste fase van hun leven. De mentale en fysieke schade die ze hierdoor oplopen, zal hun hele leven voelbaar blijven. Vervolgens wacht hen weinig moederliefde en uiteindelijk een plaatsing in de jeugdzorg. Keer op keer.

Kunnen we dat als maatschappij blijven aanzien of moeten we ingrijpen?

Een man wordt veroordeeld voor kindermishandeling, de kinderen worden geplaatst. Zijn partner wil opnieuw een kind met hem ‘om het nog eens te proberen’. Wat doen we?

Debat

Het zijn geen gemakkelijke vragen, maar dat mag ons niet tegenhouden om het debat te voeren. Een wet met een eenduidige afbakening is wellicht niet de oplossing. Juridisch onhaalbaar en niet wenselijk. Maar dat wil niet zeggen dat er niets kan gebeuren. Maatschappelijke assistenten en andere hulpverleners leren om dit debat, desnoods heel sturend, aan te gaan in gevallen waarbij de veiligheid en gezondheid van het (ongeboren) kind niet verzekerd is, is een eerste stap. Zeker voor vrouwen zijn er voldoende mogelijkheden voor tijdelijke anticonceptie. In onze OCMW’s betalen we graag de kosten die daarbij horen aan de betrokken cliënt terug.

Beschermen

Maar we kunnen nog verder gaan in het beschermen van ongeboren kinderen.

In Nederland worden ongeboren kinderen onderworpen aan de jeugdbescherming. Als er bij de moeder sprake is van middelengebruik dan kan de vrouw onder dwang worden opgenomen zodat de foetus geen schade meer ondervindt. Ongeveer 300 vrouwen per jaar worden in Nederland zo onder toezicht gezet tijdens hun zwangerschap. Daar bestaat meer de traditie om bij problematische situaties daadkrachtig in te grijpen. Sommige mensen argumenteren dat abortus dan ook niet meer kan, maar Nederland bewijst dat die combinatie wel kan.

In ons land doen we er in bepaalde gevallen te lang over om kinderen (tijdelijk) uit onveilige thuissituaties te halen. We denken dus dat we ons moeten laten inspireren door de zaken die werken in het buitenland. De regelgeving rond plaatsing en uithuiszetting kan zeker nog geperfectioneerd worden door bijvoorbeeld kinderen na de geboorte meteen te plaatsen als er in het gezin een verleden bestaat van kindermishandeling, agressie of misbruik. Op die manier worden kinderen na de geboorte meteen beschermd en moeten we niet wachten tot het pasgeboren kind hetzelfde lot ondergaat als eventuele broers en zusjes. Dan is het eerst aan de ouders om te bewijzen dat er dingen veranderd zijn.

Anticonceptie als voorwaarde

En waarom de mogelijkheid nietoverwegen om anticonceptie als voorwaarde te koppelen voor eventuele strafvermindering of als extra voorwaarde om voorwaardelijk vrij te komen bij personen die veroordeeld werden voor kindermishandeling of misbruik? Zo kunnen we gericht toekomstige risico’s uitsluiten bij personen die in het verleden al hebben aangetoond dat ze onbekwame ouders zijn.

Er liggen opties op tafel. Belangrijk is nu dat het debat daarover wordt gevoerd. Zonder taboes. Het recht op een kind bestaat niet, de rechten van kinderen wel. En die rechten worden vandaag te vaak met de voeten getreden. Dit belangt ons allen aan en verdient een breed debat dat concrete resultaten oplevert zodat we onze kinderen in de toekomst beter kunnen beschermen.