Op naar Rutte V of Van der Plas I?

Nog nooit gebeurd, een Nederlandse regering die struikelt bij het begin van de zomer en dan nog over immigratie en asiel. In feite was de vierpartijenregering ( VVD, CDA, CU en D66 )  nooit een goed huwelijk en na 1,5 jaar is dat op een echtscheiding uitgelopen. De Eerste Kamer (EK)  uitslag van enige weken geleden heeft de cohesie zeker niet versterkt binnen dit kabinet. Op basis van de Nederlandse peilingen gaan we na wat de politieke tendensen zijn in Nederland.

Peilingen

De Nederlandse peilingwijzer berekent het gemiddelde van vier lopende peilingen: één vandaag (AVRO-TROS), I&O research , Ipsos en Kantar. De laatste stand ( 8 juli) van deze berekening is als volgt voor de verdeling van de 150 Tweede kamer zetels, met tussen haakjes de vergelijking met de uitslag van maart ’21.

Eerst nog even de afkortingen toelichten: VVD = Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (liberaal), BBB = BoerBurgerBeweging (centrumrechts), PVV = Partij Voor de Vrijheid (rechts-liberaal Geert Wilders), D66 = Democraten 66 (sociaal liberaal) PvdA = Partij van de Arbeid (socialistisch, niet te verwarren met Belgische PVDA), PvdD = Partij voor de Dieren, CDA = Christen-Democratisch App!l, VOLT = Europees federalisme, SGP = Staatkundig Gereformeerde Partij (protestants, religieus rechts), ChristenUnie (centrumlinks), DENK (centrumlinks) 50plus (ouderenbelangen) BIJ1 (extreemlinks).

• 26 zetels: VVD (-8) en BBB (+25)
• 14 zetels: PVV (-3)
• 12 zetels GroenLinks ( +4)
• 11 zetels : D66 (-13), PvdA 11 (+2)
• 9 zetels: PvDD (+2)
• 7 zetels: CDA (-8),  JA21 (+4), SP (-2)
• 6 zetels: VOLT (+3)
• 5 zetels : CU (5)
• 3 zetels: SGP (status quo), FVD (-5),
• 2 zetels: denk (-1)
• 1 zetel: 50plus (status quo),
• 0 zetels: Bij1 (-1).

De huidige regering Rutte IV heeft virtueel nog 49 zetels in de Tweede Kamer en dat is ver weg van een meerderheid. Buiten de CU leiden de drie andere partijen serieuze verliezen: de VVD is een vierde van zijn zetels kwijt maar strijdt nog wel om de eerste plaats, het CDA is meer dan een halvering en voor de linksliberalen van D’66 geldt dezelfde opmerking. Op zijn minst staan Kaag en Hoekstra niet te wachten op verkiezingen.

Ten aanzien van de linkse partijen zijn er ook een aantal opmerkingen te maken. Gaan GroenLinks en de sociaaldemocraten in kartel opkomen en wie gaat die lijst leiden: Klaver of  Kuiken ? In beide partijen zal er zwaar gediscussieerd worden over een samengaan. Voor de dierenpartij en VOLT zijn deze verkiezingen geen probleem. Maar het links-Turkse Denk en de SP met Marijnissen staan op verlies en het uiterst linkse BIJ1 dreigt uit de Tweede Kamer te verdwijnen.

Rechts is het landschap ook aan het versnipperen. De BoerBurgerBeweging BBB schiet naar boven maar haalt niet haar topuitslag van de Eerste Kamer en provinciale verkiezingen en het lijkt een nek aan nek race te worden met de VVD voor de eerste plaats en dus de pole position om de regeringsformateur te kunnen leveren. Het rechts-liberale JA21 wint en Forum zakt weg. Wilders zakt met zijn partij ook, maar blijft de nummer drie in Nederland.  Op een status quo positie staan de calvinistische SGP en de ouderenpartij 50 plus.

Als we in deze peilingwijzer de optelsom maken van rechts ( BBB, PVV, JA21, Forum en 50plus ) met de VVD en de  SGP dan komt dat uit op 80 zetels (op 150). Met andere woorden: langs links zou het niet lukken, langs rechts wel, en aangezien links zeker niet wil besturen met PVV en Forum, komt de VVD terug in een onmisbare positie.

Normaal moeten vervroegde verkiezingen geen probleem opleveren bij een stemming in de Tweede Kamer. Zowat alle partijen uit de oppositie en ook de VVD en de CU zien dat zitten. De  vraag is alleen wanneer die gaan plaatsvinden: meteen na de zomer of dieper in de herfst? En wat gaat Pieter Omtzigt doen?

Thema

Verkiezingen met als thema’s immigratie, asiel en inburgering, op tafel gegooid door de VVD, dat kan nog een rare campagne opleveren. Kan de VVD stemmen recupereren? Gaat de BBB op dat thema kunnen winnen? Of moet ze ook mikken op het bredere ongenoegen (boeren, platteland)? Gaat de opmars van de BBB zetels kosten aan de PVV, JA21 en Forum? Voor het eens zo machtige CDA dreigt de electorale afgrond en ook deze regeringsdeelname is alweer een afknapper geworden voor de linksliberalen. Hoe gaan GroenLinks en de PvdA naar de stembus ?

Uiteraard zal migratie vooraan staan in de campagne omdat het globale asielbeleid in Nederland volledig uit de bocht is gevlogen. In feite is het land overbevolkt.

Dit kabinet Rutte IV is wel gesneuveld op asiel en migratie, maar de verdeeldheid in deze regering was ook niet te overbruggen over fiscaliteit, woonbeleid, begroting, veiligheid, boeren, mest, stikstof,  energie, milieu…

De Nederlandse kiezer, die zijn ongenoegen over het beleid al uitgebreid heeft laten blijken bij de recente Eerste Kamer verkiezingen, krijgt nu terug de kans om een keuze te maken ! De partijleiders in de noordelijke Nederlanden zitten er gespannen bij, maar deze Nederlandse vervroegde verkiezingen zullen ook met de nodige aandacht worden gevolg door de Vlaamse partijleiders. Want ook als het regent in het noorden, begint het bij ons te druppelen. Op naar Rutte V of Van der Plas I  ?