Open Doors: christenvervolging groeit, er is meer geweld

Maarten Dees is directeur van de NGO Open Doors in Nederland. Die NGO – ook actief in Vlaanderen – stelt elke jaar de Ranglijst Christenvervolging  op. Een ranglijst met op één het land waar christenen het meest vervolgd worden. Op de Ranglijst staan 50 landen, maar Open Doors heeft info over meer landen. De NGO is een goed lopende machine met veel informatie over de situatie van christenen wereldwijd.

Christenvervolging meten

Hoe meet je de mate waarin christenen vervolgd worden?

Maarten Dees: ‘We werken met een vragenlijst die elk jaar opnieuw wordt geëvalueerd en aangepast. Die sturen we door naar ons netwerk. Dat zijn mensen die we kennen, overwegend christenen die ook persoonlijk ervaring hebben met het land, met vervolging en met de situatie van de christenen daar. De resultaten daarvan leggen we voor aan een controlegroep. Die verifiëren en toetsen en spiegelen de resultaten aan bronnen om te kijken of onze resultaten daarmee in overeenstemming zijn. Dat is een heel proces, we zijn daar het hele jaar mee bezig. Nu de Ranglijst Christenvervolging 2020 verschenen is, beginnen wij aan die van volgend jaar.’

Wordt het probleem van christenvervolging groter, of hebben we er meer aandacht voor?

‘Het probleem groeit, er is meer geweld. Dat is een goede parameter, want dat is goed te meten. De data daarvan is te verifiëren. Moeilijker is het te meten wat in de persoonlijke levenssfeer gebeurt. Bijvoorbeeld in een gezin waar een bekeerling wordt vastgehouden, opgesloten. Dat gebeurt, dat weten we uit getuigenissen, maar hoe vaak? In het algemeen moet je zeker zeggen dat christenvervolging toeneemt. Toen we in 2012 aan een getal van 100 miljoen christenen kwamen die leden onder vervolging, schrokken we. Vandaag zitten we aan 260 miljoen christenen wereldwijd die lijden onder vervolging.’

Noord-Korea & China

Hoe komt u aan nieuws uit Noord-Korea?

‘We zijn actief in Noord-Korea. Ik kan daar geen details over geven, maar we zijn in contact met christenen in dat land.’

Je leest soms getuigenissen van vluchtelingen over het lot van christenen, is er nog sprake van een ‘kerk’ in Noord-Korea?

‘Jazeker, er is een kerk. Kijk Jezus zegt “waar twee of drie in mijn naam samenkomen, daar ben ik in hun midden” zo’n bijeenkomst is een kerk, een gemeenschap. Maar de situatie is heel precair.’

Wat mij verwondert is de plaats die China inneemt (plaats 23) een relatief lage score gezien het nieuws dat uit dat land komt.

‘In China is het bijhouden van biometrische gegevens en het gebruik daarvan door de overheid als controle een bedreiging. Ook in India trouwens is dat gevaar groeiend. China is dan ook gestegen op de Ranglijst Christenvervolging. Het gaat daar niet goed. De positie die het land inneemt is relatief. In andere landen is de situatie voor christenen nog slechter. Maar China gaat ver, ze meten met camera’s biometrisch wie een kerk binnengaat. Het cameranet sluit zich rond de burgers. Er werd ergens gezegd dat er voor elke Chinees ondertussen twee camera’s zouden zijn. Dat is echt een heel bedreigende situatie.’

Religieus nationalisme

In een eerder interview met uw collega Klaas Muurling (februari 2018) noemde die dat religieus nationalisme als een ernstige bedreiging is dat nog altijd zo?

‘Religieus nationalisme is een toenemend probleem. De vervolging van christenen heeft vaak een signaalwerking. Er is dan vaak iets breder mis met de grondrechten. In India is er volgens de grondwet vrijheid van godsdienst. Christenen weten dat niet. Wij willen ze bewust maken van hun recht. Dit land heeft iets anders afgesproken met de burgers dan wat er in praktijk gebracht wordt. Dat kan niet zo maar. Het is natuurlijk ook zo dat politici van dat religieus nationalisme gebruik maken om macht te verwerven.’

In Europa is het vaak moeilijk om christenvervolging ter sprake te brengen, je wordt al snel beschuldigd dat je anti-islam bent.

‘Als je luistert naar verhalen van ex-moslims dan moet je toch vaststellen dat er vaak problemen zijn. Ook in landen waar er officieel vrijheid van godsdienst is. De familiale gewoonten liggen anders, met alle gevolgen van dien. Maar vervolging is er ook onder boeddhistische en hindoeïstische regimes, niet enkel in islamitische landen. In veel landen is sprake van religieus nationalisme, je moet moslim of boeddhist of hindoe zijn om een goede burger te zijn, ben je dat niet dan mag je er niet zijn.’

Afrika

Jullie zijn dit jaar ook erg bezorgd over de situatie in Afrika.  Wat loopt er mis in Afrika?

‘In Afrika zien we een groeiend aantal staten waar de overheid de burgers niet kan beschermen. Het probleem zit vooral in wat we Sub-Sahara-Afrika noemen, zeg maar van Somalië tot Burkina Faso, Mali en Mauritanië. We zien daar een enorme radicalisering. Dat is een uitloper van de gevolgen van de Arabische Lente en de anarchie in Libië. Daardoor is er een grote wapenhandel in de rest van Afrika. Daarbovenop komt de verspreiding van de radicale islam vanuit het Midden-Oosten. Allerlei splintergroepen steken de kop op, vaak goed bewapend. Tot in Burkina Faso, waar christenen en moslims al decennia naast elkaar leven.’

Ook in Nigeria gaat het niet goed.

‘Boko Haram is daar een heel groot probleem en de Fulani lijken nog gewelddadiger. Die laatste zakken nu af naar het zuiden van Nigeria, overwegend christelijk gebied. De overheid blijft verbazingwekkend passief. In Nigeria vielen in 2019 opnieuw de meeste doden in geweld tegen christenen. Meer dan duizend christenen zijn er vermoord, in 2018 was het nog veel erger, toen waren het er nog ruim 3700.’

Drugs en guerrilla

Er staat maar één Zuid-Amerikaans land in de top 50, Colombia. Daar is de situatie opnieuw helemaal anders.

‘Je ziet daar een andere motor voor de vervolging. Er zijn er veel gebieden waar animisme en stammen regeren. Bekeringen leiden er vaak tot conflict. Daarnaast zijn er de drugsbendes, milities en georganiseerde misdaad. De vervolging is er anders, maar wel gewelddadig. Het aantal moorden stijgt omdat christenen de corruptie en het geweld aan de kaak stellen. Daarnaast zetten ze zich in voor de mensenrechten en het milieu. Het werk van kerken bij jongeren en kwetsbaren brengt hen in concurrentie met de bendes en guerrilla’s die net in die groep rekruteren. Ook hier is sprake van afbrokkelende staatsstructuren en dat vergroot de kwetsbaarheid van de kerk en haar leiders.’

Europa is een grijze vlek in de Ranglijst Vervolgde christenen. Wil dat zeggen dat Open Doors de situatie in Europa niet opvolgt, of is alles er ok?

‘Wij kijken per definitie uit naar het eerbiedigen van de fundamentele rechten. We moeten, ook in Europa, in Nederland en België, alert zijn. De Verenigde Naties doet ook onderzoek naar het eerbiedigen van die rechten en vrijheden en geeft daar rapporten over uit. Ook Open Doors doet onderzoek en onderhoudt contacten. Ook in de EU kijken we naar de vijf invloedssferen waarop we meten en ook hier kijken we naar geweld. We weten bijvoorbeeld uit internationale studies dat er in asielcentra wel eens problemen zijn tussen moslims en christenen. Ook dat moeten we opvolgen.’

Heeft Open Doors een oplossing?

Werkt Open Doors ook aan een oplossing? Voor de wereldwijde christenvervolging?

‘Bijbels gezien willen we meewerken aan het tot stand brengen van gerechtigheid. Wij komen op voor de vrijheid om al of niet te geloven en samen te komen of de vrijheid om van geloof te veranderen. Wij proberen om de mensenrechten te verbeteren. De Bijbel zegt dat er een einde komt aan de verdrukking, ooit zal God ingrijpen. Zolang worden we opgeroepen om te bouwen aan gerechtigheid.’

Een oplossing zal ook politiek ondersteund moeten worden.

‘Het is hoopgeven dat Nederland een diplomaat heeft die zich daarop focust. Dat zorgt voor iemand met een speciale aandacht. Als de Nederlandse regering met andere landen contact neemt dan worden de diplomatieke kanalen ingezet om ook de christenvervolging ter sprake te brengen. Met grote landen als China en India is dat niet zo makkelijk natuurlijk. Maar we moeten alle mogelijkheden benutten. We hebben veel waardering voor het werk van de Nederlandse gezant en zijn collega’s in andere landen. Trouwens ook de EU heeft een speciale gezant voor de bescherming van geloofsvrijheid.’

Maar in Vlaanderen blijft het redelijk stil.

‘We werken ook in Vlaanderen hard aan de bekendmaking van de christenvervolging. We moeten de bevolking laten weten dat de fundamentele rechten van mensen geschonden worden. In veel gevallen vangen christenen de eerste klappen op. Als de rechten van christenen geschonden worden, is dat vaak een signaal dat de grondrechten van andere groepen ook geschonden worden. We mogen niet wegkijken.’