Populisme, emocratie en rechtscisme

Ik haat haten. Daarom kan ik het niet opbrengen om een democratisch verkozen Amerikaans president te haten, noch een pseudo-democratisch aangestelde Chinese of Russische president te verafschuwen. Zelotische of ideologische dictators van alle slag terroriseren miljoenen mensen in de wereld en grijpen de macht via linkse, rechtse of religieuze politieke partijen. De ideologie of religie is voor de dictator in kwestie enkel een gereedschap om de macht te grijpen en te houden. Aan het eind zijn het allemaal machtsgeile, egoïstische zakkenvullers die elke opponent gewelddadig onderdrukken. Gelukkig hebben de VS, België en het gros van de westerse democratieën voldoende politieke schotten ingebouwd om te vermijden dat populisten een Cesaristische dictatuur installeren.

Emocratie en populisme gaan hand in hand

Wat zich in Amerika afspeelde is het einde van een rit die alle politieke partijen overal ter wereld reden. Eind vorige eeuw rukte de kiezer zich terecht los uit de boeien van partijpolitieke structuren en gooide het juk van het zuilgebonden stemmen van zich af. Het leeghoofdig slaafs, soms haast genetisch stemmen maakte plaats voor een licentieus realistisch tijdsgebonden stemgedrag. Politici van linkse en rechtse signatuur realiseerden snel dat los van de intelligente kiezer, die zich baseerde op een grondige analyse van de verkiezingsprogramma’s, het gros van de bevolking stemde ingegeven door emoties. De emocratie was geboren. Een stem van het hart eerder dan het hoofd.

Het inspelen op emotie ruimde de baan voor populisten. Zowel linkse als rechtse partijen moesten af van academische retoriek. Maar bepaalde tankers van gevestigde politieke structuren draaiden niet zo snel, waardoor onafhankelijke populisten surfend op maatschappelijke tendensen de macht konden grijpen.

Linkse politici voeren conform hun ideologie een ‘pittypleidooi’, een ‘miseriediscours’. Geef ons de macht en elke sukkelaar, elke pechvogel, elke maatschappelijk verongelijkt persoon zullen wij met overheidsgeld een degelijk bestaan geven. Om de emotie aan te wakkeren en een breder publiek emotioneel te bereiken wordt daar een exposé van de rijken zullen betalen aan gekoppeld. Zo verdween de onpopulaire verplichte solidariteit via verhoging van belastingen op de achtergrond.

Rechtse politici voeren conform hun ideologie een ‘securitypleidooi’, een ‘aegisdiscours’. Geef ons de macht en wij zullen uw vrijheden waarborgen, uw zuurverdiend geld beschermen tegen belastingen, uzelf en uw gezin met een schild afschermen tegen negatieve invloeden van buitenaf. Om de emotie aan te wakkeren en een breder publiek te bereiken wordt daar een, soms op het randje af, racistisch of religiefoob exposé aan gekoppeld.

Het opbod om de kiezer emotioneel te beïnvloeden en zijn emostem te veroveren heeft een niveau bereikt waarbij oratorisch sterke populisten van linker- of rechterzijde amper 10% van hun programma kunnen realiseren. Tsipras kon in Griekenland zelfs maar 1% van zijn emotioneel zwaar beladen populistische programma realiseren. Het is niet anders voor de populist Bernie Sanders als voor de populist Donald Trump. Het is niet anders voor populistische partijen als het Linkse Syriza van Tsipras en het Podemos van Turrión, als voor het rechtse PVV van Wilders of FPÖ van Hofer.

Politieke correctheid en hypocrisie zijn buren

59 miljoen Amerikanen stemden voor Donald J. Trump. 59 miljoen Amerikanen staken de middelvinger op naar de hen opgelegde, door de strot gejaagde, politieke waarden. Want vergis u niet: ‘politieke correctheid’ betekent niet dat politici correct zijn, enkel dat zij zich van eufemismen bedienen en via hun woordgebruik niemand kwetsen. Trump sprak de taal van de burgers, zei wat ze niet durfden te zeggen, dacht wat zij dachten. Voor sommigen was het een openbaring, zelfs een verlossing dat zij, nu een presidentskandidaat het luid riep, eindelijk zelf konden en durfden zeggen wat ze dachten.

De zangers, zangeressen, acteurs, en schrijvers die de campagne van Clinton kwamen glorificeren, waren de grootste hypocrieten uit de Amerikaanse verkiezingscampagne. De voertaal in hun liedjes, films en boeken is immers: Fuck, shit, ass, nigger, motherfucker, bitches, spics, scumbag, shitface, moron, wanker…. en ga zo maar door. Elke dag hoor ik op de radio meer voor vrouwen denigrerende ‘lockertalk’ van satyriasische misogyne geoliede spierbundels, dan in speeches van rechts populistische politici.  Voor koning geld mogen borst, bil en poesje op de videoclips, die voor iedereen, ook mijn vijfjarig neefje, op You Tube te bewonderen zijn. Zolang er miljoenen dollars naar hun eigen portemonnee stromen mag het allemaal. Eigen zak eerst. 50 Shades of Grey mag voor artiesten, maar politici moeten keurig zwart/wit spreken. Hypocrisie ten top.

Rechtscisme is een moderne publiek aanvaarde haatvorm

Het is voor mij dan ook duidelijk dat de steun aan Clinton niet ingegeven was door politieke correctheid, correct taalgebruik of respect voor vrouwen, maar eerder uit rechtscisme. Haat tegen rechtse ideologie. Rechtscisten zijn zeer onverdraagzaam en hebben een laag democratisch peil. Getuige de betogingen en zelfs moorden -denk maar aan Pim Fortuyn – van rechtscisten. Ook nu weer trekken ze de straat op om te betogen en hun haat voor rechtse ideologie te vieren. Echter wanneer linkse populisten winnen, dan respecteert de rechtse kiezer de democratie. Dan zien we geen hysterisch wenende populistische video’s of gewelddadige betogingen.

In de maanden na de Amerikaanse verkiezingen moet ik samen met u vaststellen dat sommige politici en sommige media, die doorgaans elke vorm van haat verafschuwen, zich in rechtscisme wassen. Dames en heren van de media: ‘Het helpt niet om de meerderheid van de kiezers af te schilderen als idioten of gepensioneerde conservatieve verzuurden. Het helpt niet om verkozen politici te diaboliseren.’

Verkiezingen: ‘ De zwendel van ons hart’

Verkiezingen zijn historisch oplichterijen, stemmenzwendels. Worden er nu tijdens emocratische verkiezingscampagnes meer leugens verteld dan pakweg 30 jaar geleden? Neen! Het percentueel gehalte aan leugens is hetzelfde gebleven. Enkel is het verkopen van utopieën een constante geworden. Is het verspreiden van een utopie een leugen? Het debat is nog lopende. Zowel het bouwen van een Mexicaanse of andere wettelijke of betonnen muren, als algemene sociale rechtvaardigheid te laten betalen door de rijken, zijn utopieën. Populisten die ze vol overtuiging verkondigen weten dit, maar ze weten evenzeer dat het de emotionele pook is die leidt naar emostemmen en de verkiezingsoverwinning.