Puigdemont haalt knulligste in Vlaamse media naar boven

Wachten op Godot

Eergisteren verdrongen tientallen journalisten elkaar aan het partijhoofdkwartier van de N-VA om een glimp op te vangen van de ‘Catalaanse leider in ballingschap’. De kuddementaliteit die een persmeute op zulke momenten overvalt – aangevuurd door gespin vanuit een bepaalde hoek en geruchten op sociale media – is moeilijk te vatten voor een outsider. Toch, als één journalist naar een bepaalde plaats trekt, volgt de rest gedwee in wat niet anders kan omschreven worden dan een mars der dwaasheid.

Ware het niet zo tragikomisch, ik zou bijna medelijden krijgen met het journalistieke kruim dat uren stond te wachten in de Koningsstraat, om dan door de partijwoordvoerder naar huis te worden gestuurd. Het deed bijna denken aan de scene uit De Ideale Wereld waarin president Trump de bevolking van Ninove begroette. Alsof de N-VA écht zo ontzettend lomp zou zijn om Puidgemont via de hoofdingang van de Koningsstraat naar binnen te loodsen. Om de totale vernedering toch enigszins te compenseren interviewden journalisten dan maar elkaar: het laatste redmiddel om de redactie nog enigszins te sussen wanneer er niets te zeggen valt. Knullig was het in ieder geval.

Geruchten voeden de media

Ergerlijk wordt het wanneer journalisten en commentatoren hun analyses beginnen te baseren op deze geruchten, zonder feitelijke check. ‘Een regeringsbron die bevestigt dat Puidgemont is uitgenodigd door de N-VA’ klinkt voor de buitenstaander misschien heel gewichtig, maar in feite kan dit perfect een kabinetsmedewerker in tweede lijn zijn die af en toe een journalist eens iets toespeelt.

Uit de persconferentie die Puidgemont gaf blijkt ondertussen dat hij helemaal niet op uitnodiging van de N-VA naar Brussel is gekomen en ook niet dat hij asiel wil aanvragen. Detail: Brussel is namelijk ook de hoofdstad van de Europese instellingen en het is inderdaad niet onaannemelijk dat de Catalaanse leider politiek probeert het een en ander te bougeren. Toch leek het vaderlandse perskorps dit even over het hoofd te hebben gezien. Het kon namelijk niet anders dan dat Puidgemont de woorden van Francken als een directe uitnodiging had gezien en nu op weg was om zijn asielbonus te verzilveren. Alsof een politicus van zijn kaliber na enkele dagen zijn volledige politieke erfenis zomaar overboord zou gooien om in de wachtrij aan de WTC-toren te gaan staan.

Dat hij juridisch advies inwint is dan weer een ander gegeven, maar iemand die zomaar de politieke strijd zou staken om dan de rest van zijn dagen door te brengen in de abdij van Westvleteren – om maar iets te zeggen – aannemelijk kan dit toch niet zijn.

Academici in de media

Helemaal belachelijk wordt het wanneer die ‘geruchten’ – uit Spaanse media en uit een bepaalde politieke hoek – het nieuws beginnen overheersen en academici hierop beginnen te reageren. Dave Sinardet was er als de kippen bij om zijn analyse de wereld in te tweeten: ‘er zullen zeker contacten geweest zijn met de N-VA’, maar een ontkenning van de aanwezigheid van Puidgemont ‘wijst erop dat de druk groot is op N-VA om Michel niet verder te beschadigen’.

Boef. Een zware conclusie, die gretig werd opgepikt door Vlaamse én Spaanse journalisten. Van welke ondraaglijke lichtheid deze uitspraak is wordt duidelijk luttele uren later na de persconferentie van Puidgemont. Kan het zijn dat Sinardet hier – met permissie – zonder enige kennis van zaken sprak? Dat academici zich mengen in het publieke debat is goed. En dat men bepaalde uitspraken van politici bekritiseert ook. Maar men moet wel enkele basisregels respecteren, zoals een empirisch onderzoek dat aangeeft of de feiten waar men conclusies aan verbindt überhaupt kloppen. Sinardet mag dan expert zijn op het gebied van nationalisme in Europa, maar zijn uitspraken doen uitschijnen dat hij meer wist en op de hoogte is van bepaalde contacten, wat nu blijkt – je reinste zever is. Dergelijke experts zorgen voor gemakkelijke bladvulling in kranten, want ze zijn nog minder dan journalisten gebonden aan de basisregel om feiten te checken, maar kunnen meteen commentaar geven.

Vlaamse media en Catalonië

Eerder heb ik al geschreven dat de Catalanen geen cadeaus hoeven te verwachten van de internationale pers, maar dat de Vlaamse pers nog enigszins gebalanceerd was in haar berichtgeving. Helaas is dat sinds een tweetal weken ook niet meer het geval. Gespin vanuit bepaalde hoek wordt tamelijk lui neergepend in commentaarstukken. De dooddoener is dat de ‘Catalaanse kwestie brengt de Belgische diplomatieke geloofwaardigheid in het gedrang‘. Dat is zo’n zinnetje dat uit bepaalde hoek gespind wordt maar dat toch best eens kritisch wordt bekeken. Want dat impliceert namelijk dat de internationale politiek louter en alleen door belangen, en niet door waarden, wordt voortgedreven. Van een Zalm verwacht ik meer.

Ook de eenzijdige focus van de pers op de N-VA is lui. Eerlijk gezegd, het standpunt van de N-VA in deze is behoorlijk voorspelbaar en zelfs saai: ja, ze steunt de Catalaanse zaak en doet dit nu blijkbaar ook vandaag. Journalistiek veel interessanter is: waarom steunen de traditionele partijen, met de CD&V op kop, Madrid? Wat is er afgesproken binnen de EVP de afgelopen weken? Wat bedoelt vicepremier Kris Peeters wanneer hij gisteren in De Ochtend zei dat er uiteraard ‘informele contacten’ zijn hierover met de Partido Popular en binnen de EVP? Waarom hield Van Rompuy jr. in extremis een resolutie tegen in het Vlaams Parlement over de Catalaanse kwestie? Dat lijken me vragen die best wel een antwoord verdienen. Maar dan moet men natuurlijk wel aan kritische journalistiek doen in plaats van uren te wachten op de stoep van de Koningsstraat, wachtend op Godot, en enkele kabinetten en experts afbellen voor wat goedkope kopij.