Racisme is niet blank, niet zwart maar doorzichtig

Het was om 10u ‘s ochtends op een koude regendag dat ik me bijna verslikte in mijn koffie. Niet omwille van het feit dat de koffie te warm of te slap was maar naar aanleiding van het lezen van een opiniestuk over racisme van Darya Safai. Ik was met verstomming geslagen over hoe eenvoudig het hele racisme debat werd geminimaliseerd tot een bijna fait divers. Ik zou dit nog bijna als een accident de parcours hebben beschouwd als ik kijk hoe een mooie route mevrouw Safai heeft afgelegd op professioneel vlak, maar dit is wel iets te kort door de bocht.

Racisme

Eerst en vooral stoor ik me geweldig aan het feit , hoe mevrouw Safai het laat uitschijnen alsof Vlaanderen het land van melk en honing is. Dat onze situatie beter is dan in Iran , is iets wat we allemaal wel kunnen bevestigen.

Maar laat ons even eerlijk zijn, we komen nog zeer veel te kort als ik ons land spiegel aan Engeland of Duitsland waar ze al veel verder staan op vlak van diversiteit, religieuze vrijheid en een sterker inclusiviteitsbeleid. Het feit dat hier structureel racisme gewoonweg wordt ontkend is wel zeer schrijnend. Onderzoek en statistieken inzake huisvestiging, de arbeidsmarkt, onderwijs… hebben wel al genoeg aangetoond met wat voor structureel racisme we de laatste jaren te maken hebben gehad en vandaag nog steeds. Het ontkennen en minimaliseren van deze maatschappelijke discussie is net wat de veer nog meer doet springen. Mevrouw Safai profileert zichzelf als iemand die islamitsiche dogma’s doorprikt en voor vrouwenrechten strijdt maar ze laat merkwaardig genoeg, het grootste dogma van de eeuw — racisme — helemaal onbesproken.

Bekering

Het was voor mij persoonlijk wat cynisch toen ik Safais getuigenis las; ze heeft helemaal nooit racisme ervaren maar is er door slechts hard te werken, toch geraakt. Ik kan persoonlijk eigenlijk net het omgekeerde getuigen. Zelf ben ik Vlaams van oorsprong. Ik ben geboren in Brussel, heb mijn levensjaren door gebracht in Aalst. Vrijdag was frietjesdag en zondag was de gebruikelijke voetbalpauze van de week. Kortom de stereotype Vlaamse burger.

Zes jaar geleden veranderde mijn levenswijze toen ik mij bekeerde tot de islam. Niet dat ik als persoon daardoor mezelf kwijt was, integendeel ik had mezelf net teruggevonden. Mijn dagelijkse leven liep ook gewoon door. Ik had mijn studies Latijn-moderne talen afgewerkt, ik speelde voetbal bij toenmalig tweedeklasser Eendracht Aalst, sprak vier talen en was actief bezig met vrijwilligerswerk. Toch was het opmerkelijk om te zien hoe plots alles werd omgedraaid. Plots waren mijn studies irrelevant, sport was een bijzaak, vrijwilligerswerk is iets wat ‘van nature’ is en het ergste van alles: iedereen twijfelt aan jouw persoonlijkheid. Hoe goed je werd opgehemeld in het verleden, zo hard word je neergehaald in de toekomst. Waarom? Was ik een dief? Een crimineel? Nee helemaal niet, omdat ik enkel en alleen zei dat ik geloof in God geloofde.

Overtuiging

Ik geloofde nooit in racisme. Sterker nog, ik verafschuwde het begrip en zag het meer als een rechtvaardigingsgrond voor mensen die hun ambities niet konden waarmaken. Een grote fout die veel mensen maken is het minimaliseren van racisme omdat ze er gewoonweg niet mee in aanraking komen. Racisme is iets dat je pas ervaart als je deel uitmaakt van een minderheid in een meerderheidsgroep.

Als ik me nooit had bekeerd dan had ik dit stuk nu niet geschreven omdat ik nog steeds zou worden bekeken als de modale Vlaming. Maar sinds ik als moslim door het leven ga, heb ik wel gemerkt hoe mensen afstand van me nemen, niet om wie ik was maar louter omwille van mijn ideologische overtuiging. Dit deed me beseffen dat racisme wel degelijk aanwezig is. Het was zowel op educatief, sportief, sociaal als professioneel niveau dat ik de veranderingen en denigrerende aanpak daadwerkelijke voelde. Ik moest telkens mezelf weer ‘bewijzen’ om te laten zien dat ik toch nog steeds dezelfde Stijn ben met dezelfde ambities en positiviteit

Opportuniteiten

Zelfs de vele opportuniteiten in Belgie waar over mevrouw Safai spreekt, moet men toch sterk relativeren. De vele kansen zijn slechts voor de mensen die in het plaatje van het systeem passen. Zij kon die zaken doen omdat ze religieus noch cultureel is in haar gedrag en uiting. Maar iemand met dezelfde studies, dezelfde taalvaardigheid, even hard heeft gewerkt als mevrouw Safai en misschien met een zelfs nog hogere intelligentie zal die kansen niet hebben gekregen omdat ze misschien enkel en alleen een hoofddoek draagt.

Het grote struikelblok in Darya Safais verhaal is dat zij integratie en assimilatie met elkaar verwart. Wanneer mensen zich in Belgie komen vestigen, dan zal een grote meerderheid zich integreren door de taal te leren en zich aan de wetten van het Belgische volk houden maar slechts weinigen van hun zullen zich assimileren waarbij ze hun cultuur of religie zullen verloochenen.

Frustraties

De grote frustratie van de hele antiracismebeweging is nu echter dat het gevolg van structureel racisme in ons systeem een weerslag heeft op de toekomstkansen van al wie zich niet assimileert zoals Safai heeft gedaan. Ik hoop dan ook van harte dat zij als beschermer van de vrouwenrechten, ook deze vrouwen beschermt die hunkeren naar een ambitieuze toekomst maar er niet geraken omwille van de stucturele beperkingen. Want als er nu één ding is dat we dienen te onthouden, dan is het wel dat racisme dieper en meer verregaand is dan enkel kleur.

De 10 000 mensen in Brussel, de VS, Parijs, London … waren noch louter blanken, noch enkel zwarten, noch enkel moslims. Het waren in de eerste plaats mensen die opkomen tegen een structureel virus dat iedereen treft en geen kleur kent. Dat is net de reden waaorm mensen als Safai zich er soms blind op staren omdat het racisme doorzichtig is maar meer dan ooit aanwezig.