Het leed van een vrouw is het leed van alle vrouwen

Het begint al bij de geboorte.
Een meisje!
Algemene ontgoocheling. Geen ‘eerstgeboren zoon’.
Hoe maken we er een goede, onderworpen vrouw van? Een besnijdenis (zo’n 99% in Somalië, 77% in Burkina Faso) om een reine, trouwe echtgenote, een keurige huisvrouw te fabriceren: een perfecte dienstmeid van een vreemde.
Klap! Illegale abortus op haar zeventiende.
Of — klap — ongehuwde moeder die wordt verjaagd om de eer van de familie te redden.
Helemaal niet studeren. Meteen trouwen en snel een paar kinderen en kilo’s overgewicht.
Een wereld die niet verder reikt dan de de keuken en een seksleven dat meer een lijdensweg is dan een genot.
Plotsklaps. Klap. Tweede echtgenote. Doodsbange kinderen. Vrome wensen. Nog een klap. En nog een. Dan een depressie.
Het pad dat uitgestippeld wordt voor meisjes.
Er is geen reden, geen uitleg, geen verklaring.
Gewoon. Omdat je een meisje bent… (1)

Omdat we denken dat het zo hoort als je een meisje bent.

Ik las het boek een eerste keer in tranen, een tweede keer in woede. Een staat van grimmigheid die me overviel, gericht tegen hen die steeds maar weer minimaliseren en wegkijken, nooit empathie voor slachtoffers tonen, de cultuurrelativisten die kinderverminking accepteren, want ‘wie zijn wij om andere culturen te veroordelen’, de mensenrechten en onze burgerlijke wetgeving** die zo ondergeschikt worden aan barbaarse gruwelpraktijken, zij die het hebben over de leegheid van het ‘hogehakkenfeminisme’ — de ‘babes’ van de N-VA — terwijl ze niet eens ten volle het verhaal van Darya Safai of Assita Kanko aanhoord hebben. Begrepen hebben. Begrip voor opbrengen.

https://twitter.com/Mirthe10722243/status/1108675934335451136

Soms is onverschilligheid een vorm van medeplichtigheid, schrijft Assita. ‘Hoelang zullen we moeten wachten, hoe lang nog zullen meisjes opgeofferd worden, deels door ons geduld en onze onoprechtheid, alvorens de dingen veranderen?’ (2)

Het is dan ook misselijkmakend dat er mensen zijn die genitale verminking plots gaan vergelijken met esthetische chirurgie: als we het een toelaten moet het andere ook kunnen, zolang het maar in een medische omgeving plaats vindt? De medicalisering van verminking…

Sociale druk: het bestáát

Geen enkele samenleving is in staat ook maar één vrouw te onderdrukken, zonder de medewerking van andere vrouwen. Ik vermeldde zelf  in een vorig stuk de bevindingen van onderzoeksjournaliste Hind Fraihi die het had over ‘oemmaisme‘: de vrouwelijke kant van de islamisering, de zachte radicalisering. Het zijn immers de moeders die hun dochters opvoeden met islamlessen en hen leren hoe ze hun (toekomstige) kinderen moeten grootbrengen. ‘De moeders geven extreem puriteinse, intolerante en sterk antiwesterse denkkaders door aan hun kinderen om een terugkeer naar de “zuivere islam” te stimuleren’.
Het zijn ook de moeders die hun kinderen onder een vals voorwendsel meelokken en hen abrupt en brutaal laten genitaal verminken. Er komt geen man bij kijken.

Pas als tiener begint Assita haar ouders opnieuw te vertrouwen. Het zijn ook maar gewone mensen, schrijft ze, die net zoals ik, soms laf zijn. Ze beseft hoeveel sociale druk er schuilgaat achter het conformisme. Ze beseft — maar ze is tegelijk bewust van wat ze hun laffe onderworpenheid noemt. ‘Eerst nam ik het mijn mama erg kwalijk, daarna ook papa die daar autoritair had moeten staan.’ Hij was toch directeur van een school? Hij had anders kunnen bevelen. Maar het was de samenleving die hen deed zwichten: de schande, de oneer wanneer je als dochter niet rein bent, niet besneden… Voor de lieve vrede geven ze toe aan de onderwerping. Maar welke vrede is dat dan, vraagt Assita. Is dat dan vrede door het steeds weer vermijden van conflicten of vind je precies die vrede in het trotseren ervan? En de vooruitgang die je dan boekt! (3)

Assita beschrijft de nachtmerrie als met haar eigen bloed.

De verschrikking die zij meemaakte valt te beurt aan miljoenen meisjes wereldwijd.
Tweehonderd miljoen! Zoveel vrouwen hebben volgens Unicef een besnijdenis ondergaan. Geen statistieken, maar vrouwen met een gezicht, met verlangens. Assita is één van hen. Elk jaar worden wereldwijd drie miljoen meisjes besneden. Vijf meisjes per minuut. Je houdt het niet voor mogelijk.
Volgens de recente cijfers van Europees Commissaris voor Gendergelijkheid Vera Jourova, zouden 68 miljoen meisjes uit 25 landen het gevaar lopen besneden te worden tegen 2030. In België zijn dat 8600 mogelijke slachtoffers. Een half miljoen in Europa is de schatting.
Dat is niet de schuld van meisjes, maar de schuld van een absurde traditie, een onderdrukkende religie, de schuldige lafheid van de stille medeplichtigen. (4) Zij die liever wegkijken.

Assita glimlacht met de gedachte dat de grote voorstanders van besnijdenis falen: zij die geloven dat genitale verminking elk seksueel verlangen en elk gevoel van verzet kan verdringen bij de slachtoffers door hen naar believen als een voorwerp te beschouwen en hen te manipuleren tot eeuwige onderwerping aan hun man en de gehele samenleving. In het geval van Assita is dat volledig mislukt: zij heeft zich niet onderworpen, zij heeft zich losgewerkt, ze heeft zichzelf bevrijd, ze heeft seksuele verlangens zoals elk menselijk wezen, ze houdt van haar man, ze heeft een dochter.
Ze toont zich kwetsbaar in het boek en tegelijk gaat er zoveel sterkte van uit. En troost voor andere slachtoffers.

Assita Kanko is een dame van grote klasse, zoals wijlen Etienne Vermeersch schreef. De tekst op de achterflap van het boek geeft het mooi weer: een trotse, zelfbewuste Vlaamse vrouw, vechtend tegen elke vorm van onderdrukking, vernedering, achterstelling. ‘Opdat elke vrouw het respect krijgt dat ze overduidelijk verdient.’

‘Vraag nooit voor wie de klok luidt, ze luidt een beetje voor ons allemaal.’ (John Donne) Hoe kan ik me volledig vrij voelen, terwijl ik weet dat zoveel vrouwen nog lijden? Ik ervaar heel sterk, dat het leed van een vrouw, het leed van alle vrouwen is. Het leed van anderen raakt ook ons. Omdat we allemaal mensen zijn. Ook – zelfs – omdat je een meisje bent.

**Wetgeving:
Het internationaal Verdrag inzake de rechten van het kind: art. 44
Het internationaal verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen: art. 2
Het Afrikaans handvest voor de rechten van de men en volken: art 4
Het Belgisch Strafwetboek: art. 409

(1) Assita Kanko: Omdat je een meisje bent, p. 56-57
(2) id, p.34
(3) id, p. 31
(4) id, p.52