Rood voor de ogen

‘De gekortwiekte overheid had voor velen van ons kansarmoede en dood betekend’, zo herkauwde het Twitteraccount van sp.a een dramatische brievenverzameling in De Morgen. Die progressieve krant, die tijdens de zomer helemaal in oppositiemodus schakelde, publiceerde op woensdag ‘Dankbrieven aan de overheid na de gelekte besparingsplannen’. Het waren stuk voor stuk gezwollen getuigenissen over een leven dat maar op spoor bleef dankzij een overheid die volledig gevrijwaard bleef van elke besparing. Sommige briefschrijvers waren persoonlijk gelinkt aan oppositiepartijen (zoals Evelien Chiau (sp.a) en Annelies Lievens (Groen)), andere auteurs zaten duidelijk op de lijn van de oppositie (zo besloot journaliste Saskia Van Nieuwenhove met een fijnzinnig ‘fuck off’). Heel wat politici uit oppositiepartijen deelden het opiniestuk dan ook enthousiast op de sociale media. 

De idee dat de aangekondigde besparingsplannen een doodsvonnis zijn  voor hulpbehoevenden of jongeren is op zich lachwekkend. Niet elke besparing bij de overheid schaft de Sociale Zekerheid af. Niet elk centrumrechts beleidsinitiatief maakt komaf met de bijstand. Ook na het schrikbewind van minister-president Bourgeois en (wellicht) premier Peeters zullen er nog ramen in de vensters van verwarmde instellingen zitten (ja, dat is een echt voorbeeld uit de klaaglitanie in De Morgen). Het gejammer van links Vlaanderen lijkt voorbarig, gechargeerd en op weinig gebaseerd. Toch zou het een vergissing zijn om de pathetiek van de oppositie weg te lachen. 

Het is in democratisch opzicht heel jammer dat de inhoudelijke oppositie (voorlopig) niet van de grond komt. Een gedegen tegenbeweging is meer dan ooit nodig. In het Vlaamse parlement heeft de regering Bourgeois een overwicht van liefst 89 zetels, tegenover amper 35 oppositieleden (waarvan 6 Vlaams Belangers en 1 vertegenwoordiger van de Union des Francophones). In de Nederlandstalige taalgroep van de Kamer kan de aangekondigde Zweedse formule rekenen op 65 zetels: de oppositie valt terug op 22 Vlaamse vertegenwoordigers (waarvan 3 Vlaams Belangers). Binnen de Vlaamse democratie is de parlementaire tekenkanting dus zeer klein geworden. Kwalitatief hoogstaande oppositie is de enige manier om het politieke debat in Vlaanderen boven het niveau van een schijnvertoning te tillen. Als sp.a, Groen en Vlaams Belang niet verder komen dan pathetische kreetjes, zit het hele publieke debat met een groot probleem. 

De kreet ‘kansarmoede en dood’ doet sp.a en consoorten echter afglijden naar het niveau van een Sarah Palin. De Republikeinse politica, op een blauwe maandag nog ‘running mate’ van presidentskandidaat John McCain, vergeleek de hervormingen in de Amerikaanse ziekteverzekering ooit met de instelling van een ‘death panel’. Volgens Palin zou een sinister kluwen van bureaucraten dankzij president Barack Obama de macht krijgen om te beslissen over leven en dood. Palin is namelijk een vrouw zonder bijzondere politieke talenten: alleen door te grijpen naar belachelijke karikaturen kan ze haar plekje in de schijnwerper behouden. Ook in Vlaanderen zullen persberichten met ‘dood’, ‘aanval’, ‘lijden’, ‘verduren’ gretig opgepikt worden door de kranten(sites). Op lange termijn krijgen we zo echter geen serene discussie en geen eerlijke beleidsevaluatie.

Groteske vergelijkingen doen het publiek debat (en de geloofwaardigheid van de politiek) geen goed. Het is dan ook heel jammer dat de linkse oppositie zich voorlopig blijft verslikken in overdrijvingen. Lees er de uithalen van een John Crombez maar op na: de ondergang van het land en de teloorgang van alle beschaving wordt al aangekondigd voor er een Vlaamse begroting of een federaal regeerakkoord op tafel ligt. Het is natuurlijk niet onlogisch dat sp.a, na een vrijwel ononderbroken regeringsdeelname van een kwarteeuw, even moet zoeken naarde  goede oppositietoon. Maar hopelijk wordt die toon toch snel gevonden – ook in het belang van sp.a zelf. Want wie zonder geduld schiet op alles dat nog maar beweegt, verraadt zichzelf vooral als een kampioen van stilstand en verlamming.