Salafisme verpakt als performance

In 2008 heb ik in Knack de gelegenheid gekregen om het publiek te waarschuwen voor de ‘islamitische’ jeugdinitiatieven van Fouad Belkacem en de organisatie ‘Jongeren Voor Islam’ (JVI). Dat was op dat moment meer dan nodig, omdat zowel de lokale als de nationale politiek die voorbije twee jaar doof waren gebleven. Een straathoekwerker met foute berichten! Fantast en onbekwaam was het besluit van de toenmalige minister van inburgering Marino Keulen (Open Vld) in 2008. Dat was niet meteen zijn sterkste analyse.

En toch … Ik doe dat nu opnieuw omdat ik een sterk déja-vu-gevoel heb bij de nieuwe lichting creatieve ‘predikers van eigen bodem’ die steeds weer nieuwe jongeren kneden.

Salafisme of is het maar een voorstelling?

JVI (dat later vervelde tot o.a. Al Mawada én MTRO redactie) programmeerde vanaf 2010 verschillende ‘eminente’ — toen nog — predikers in overheidsgebouwen. Toen waren er op die samenkomsten — soms wel vijfhonderd zielen groot — ook nooit problemen. Integendeel telkens was het antwoord op parlementaire vragen in verband met deze lezingen: ‘Het ging er vredig aan toe’.

Enkele jaren later werd België hofleverancier van kanonnenvlees aan het hof van de heer Al Bagdadi – Le Khalief génocidaire. Verontwaardiging alom. Vandaag horen we weer die naïeve stemmen: ‘Het ging er vredig aan toe’.

De ‘optredens’ van de heer Tounssi, de prediker die zichzelf uitdrukkelijk geen prediker noemt, omdat hij géén lezing — laat staan religieuze prediking — doch een ‘voorstelling’ geeft waarin hij zowaar ‘zichzelf’ acteert, hebben we ondertussen als het ware mee kunnen beleven via de praatprogramma’s op tv. Wie voorstellingen geeft zoals monologen met of zonder muziek, is per definitie een podiumkunstenaar en geniet de ruime expressieve vrijheden die podiumkunstenaars hebben. Denk maar aan stand-upcomedy waar met alles en iedereen wordt gelachen, of aan cartoonisten. Het is in dit aparte kader dat Tounssi zich tracht te wringen om zijn boodschappen te verkondigen.

Kronkel met nare gevolgen

Ik weet niet of Tounssi het semantische spelletje dat hij speelt zelf heeft bedacht. Hoe dan ook: hij stelt zich in de feiten voor als een podiumkunstenaar die dan ook nog eens geen enkel uitstaans heeft met zijn ‘voorprogramma’. Dat wordt verzorgd door de heer Ali Houri. Die verheerlijkt kerels die o.a. de Parijse concertzaal Bataclan omtoverden in een massagraf.

Eveneens geheel los van de rest is deze ‘nieuwe collega van Tom Barman of Koen Wauters’ toevallig moslim die naar goed-islamitische geest zijn levensbeschouwing bij zijn voorstelling betrekt. Logisch toch?

Dit is een nieuwe geslepen denkkronkel die nare gevolgen kan hebben. Ik verklaar mij nader en hoop écht dat de ietwat naïeve wereld van podiumkunstenaars wakker wordt.

Wie Tounssi nauwkeurig bezig ziet en hoort beseft in één klap hoe goed hij wel is op een podium. Licht en klank, krokodillentranen (wat niet fout is voor een acteur), toon, stem, bewegingen en blikken. Op een exact moment in de tekst, harder, stiller… Het lijkt wel een partituur en alles klopt.

Vraag geen moeilijke meningen

Hij heeft een sterk uitgesproken mening wat muziek betreft. Toevallig of niet wordt die visie door een rist hadith en koranverzen bevestigd, tja. Maar vraag niet zijn opinie over bijvoorbeeld homoseksualiteit, gendergelijkheid en samenleving of islamitisch geïnspireerd terrorisme. We hoorden op Radio 1 dat dezelfde woordenkunstenaar plotseling geen énkele, maar dan ook niet de minste opinie over deze actuele onderwerpen heeft. Hij veinst verontwaardiging: dat die vraag überhaupt wordt gesteld! En hij dreigde al een keertje om op te stappen uit het programma.

Hier wordt het zaad geplant, het beeld van het eigen halal en de anderen hun haram. En dat gaat ver, heel vér. Er is altijd iemand meer halal. Onder moslims geeft dat toestanden zoals vandáág nog in Egypte. Soefimoslims maken namelijk muziek en dansen ter meditatie. De draaiende derwisjen zijn o.a. soefische moslims.

Westers ongeloof over geloof

De segregatie en angst die op ’theatervoorstellingen’ als deze worden gegenereerd onder jongeren is moeilijk te overschatten. Seculiere burgers, gelovig of niet, kunnen zich simpelweg niet voorstellen dat de vooral jonge islamitische toehoorders echt doordrongen zijn van Allah, Mohammed en de gruwelijke bestraffingen voor het afwijken van één van de ontelbare regels en gedragscodes. Maarten Boudry omschreef dit fenomeen als: ‘het westers ongeloof over geloof‘ en vriend Wim van Rooy hamert er telkens weer op dat men de islam vanuit ons conceptueel kader niet kan begrijpen, wat al tot veel onheil heeft geleid en nog zal leiden. Maar foute Wim mag in Vlaanderen niet op de televisie ondanks zijn briljante analyses en eruditie op dit vlak. Dan nog liever een ‘emo-tainer’ à la Tounssi met van de pot gerukte duiding.

Predikers van haat zoals de talrijke Saoedische en Maleisische predikers (zoals bij JVI toentertijd) en aanstokers van geweld à la Fouad Belkacem kan men dwarsbomen. De wetgever zou op zijn minst vijf minuten politieke moed kunnen zoeken om alvast dergelijke salafistische religieuze lezingen te verbieden voor minderjarigen. Dit in het belang van hun mentale integriteit waartoe de overheid, gesteund door de grondwet gemachtigd is. De heer De Vriendt, volksvertegenwoordiger voor Groen, stelde onlangs nog in Knack: ‘Kinderen zijn kwetsbaar en moeten door een land als België te allen tijde beschermd worden’.

Arrogante onverschilligheid

Staatssecretaris Zuhal Demir (N-VA) bracht bij Van Gils en Gasten op één terecht de kostelijke inspanningen wat integratie en samenleven betreft onder de aandacht van de toevallig islamitische Ik-acteur. Het interesseert Abid voor geen meter en dat liet hij ook duidelijk blijken. Blijkbaar dendert de arrogante onverschilligheid door nadat de muziek is uitgeraasd. En ondertussen gaat de polderpreker onder het statuut van ‘podiumkunstenaar’ jonge zieltjes te lijf én provoceert hij beleidsvoerders met een collectief manco aan ruggengraat nagenoeg kapot.

Verbied deze jongen en we hebben gelijk een debat over de vrije expressie in de wereld van de podiumkunsten. Dat klinkt plotseling even anders dan ‘haatprediker’. Michael Van Peel heeft 2017 overleefd maar of de artistieke vrijheid 2018 overleeft?

Het beleid staat met de rug tegen de muur

Eén steekvlambeslissing vanuit politieke hoek richting zijn collega Abid Tounssi, en het is van dat. De usual suspects à la Kifkif, Voem etc … zullen — net zoals dat toentertijd bij mij ging — alles uit de kast halen om te wijzen op ‘andere’ aanstootgevende voorstellingen die ook gevoelens kwetsen of een en ander karikaturiseren. Er zijn ook wel politici die in staat zijn om daar met ‘Prinzipienreiterei’ in mee te gaan. De vrijheid van expressie zal zo nog maar eens ter discussie worden gesteld.

Heel dit islamcircus en de reacties erop zijn een zoveelste teken dat deze fluwelen sharia-adepten onze waarden en de consequenties van hun juridisch- inhoudelijke omschrijving (prediker versus podiumkunstenaar) wel degelijk begrijpen. Én gebruiken om ze uiteindelijk te eroderen, of te islamiseren.

Het beleid staat met de rug tegen de muur van zijn eigen waarden. Die keren stilaan als een boemerang, doordacht en geslepen, terug in het gezicht als waren het artefacten die de liberale rechtstaat stenigen voor zijn hoogmoedige gedrag.