Sterft Europa aan corona?

Twee dagen voor het Chinees Nieuwjaar deelde de stad Wuhan aan de wereld mee dat het zijn poorten gesloten had wegens het coronavirus. Enkele dagen voordien las ik nog op de Facebookpagina van de Europese Commissie: ‘Solidariteit in actie brengen: we zijn de grootste donateur van humanitaire hulp wereldwijd en we helpen mensen in meer dan 80 landen.’ Well done, good job, respect, lees je dan. Tijdens de Chinese nieuwjaarsviering denk je; binnenkort heeft ook Europa humanitaire hulp nodig.

Een maand later waren er ‘maar’ 30 coronadoden in Italië te melden. Op de Facebookpagina van de Europese Commissie kregen we dit laconieke zinnetje te lezen: ‘Wij behouden resoluut solidariteit met Italië en alle andere EU-landen.’  Blijkbaar namen de Europese Commissie en haar leden de zaken doodkalm op, zonder zich druk te maken. Van crisismanagement was er toen nog geen sprake.  Hier hadden de alarmbellen bij de Europese leiders moeten luiden, en niet de paasklokken!

Tot dan toe had commissiepresident Ursula von der Leyen nog geen woord gerept over de situatie en de hulp aan haar Europese leden en de Europese bevolking. Pas twee weken later — of zeven weken na het Chinees Nieuwjaar — kwam er een gemeenschappelijke verklaring van Ursula en Charles over de crisis. Waarschijnlijk zijn alle alarmbellen afgegaan bij hun adviseurs om toch enige empathie te tonen aan de Europese bevolking. Om zo hun vel te redden. Op die datum, 16 maart, werden er 2158 doden in Italië geteld.

De eerste blik is een daalder waard

In de ergste crisis die Europa tot nu toe kent, zoeken hun leiders wanhopig naar een concept. Maanden was het stil. Het is allemaal zo harteloos, zonder empathie en concrete inhoud. In de arts-patiëntrelatie is de eerste indruk de belangrijkste. Er bestaat geen tweede kans om het goed te maken. Ursula, van opleiding arts, zou dit toch moeten weten.

In het dagblad Grenzecho zei Ursula von der Leyen: ‘We hebben een expertengroep opgericht met virologen en epidemiologen die modellen maken vanaf wanneer we de maatstaven van “sociale afstand” geleidelijk weer kunnen versoepelen. Het belangrijkste is dat dit niet te snel mag gebeuren, anders bestaat het risico dat het virus weer oplaait. Anderzijds moet het zo snel mogelijk gaan, zodat onze economie niet onnodig blijft lijden. We vertrouwen op het advies van artsen, maar ook van business experts die bekend zijn met supply chains.’  De groep van tien experts (GEES) onder het voorzitterschap van Prof. Erika Vlieghe die de lockdown exitstrategie moet uitwerken, doet toch precies hetzelfde in België?

Von der Leyen sprak verder over het belang van de klimaatbescherming, het migratieconcept en de digitalisering om schoolkinderen het 3D-printen bij te brengen om binnenkort medische beschermvizieren te produceren. Dit mogen we lezen en horen in volle coronacrisis!  Ze spreekt over het leven na de dood van Europa. En dat terwijl een deel van de Europese bevolking op intensieve zorgen ligt van het besmette hospitaal ‘Europa’.

De Crem: ‘Ik heb de avondklok geweigerd!’

Voor mij als Europees burger stelt de nieuwe ploeg van de Europese Commissie zich voor als een Europavreemde organisatie met zwak leiderschap. Ursula kromp ineen voor Viktor Orban, die zijn macht in Hongarije voor onbepaalde tijd heeft uitgebreid met een noodwetgeving. In onzekere tijden, waarin duidelijke standpunten vereist zijn, koos Ursula voor de volgende woorden: ‘De Europese Commissie zal het gebruik van noodmaatregelen in alle lidstaten nauwlettend volgen…’

Met de eerste autocratie in de EU heeft ze zich vanaf nu gearrangeerd! Onze minister van Binnenlandse Zaken De Crem zei op het VRT Nieuws dat hij de avondklok had geweigerd toen enige politici dit hadden voorgesteld. Van de Europese Commissie had hij sowieso een fiat bekomen!

Europa houdt zijn mond in Brussel

Waarom is de Europese Commissie zo merkwaardig stil in Brussel? Ursula von der Leyen heeft volgens haar veel erkenning gekregen voor het werk in de Raad van staatshoofden en regeringsleiders. Dit werk varieerde van grensbeheer, miljardensteun aan bedrijven en de bevolking. Daarom vertrouwde de Raad de exitstrategie en het wederopbouwplan aan de Commissie toe. Het Schengenakkoord stond op springen, omdat er veel nationale inspanningen op zichzelf stonden. De schade berokkend door verkeersopstoppingen aan de nieuw opgerichte grenzen is nu volgens haar verbeterd door Europese bemiddeling. Hoe ze de enige open grens tussen Duitsland met Nederland verklaart, blijft voor mij een raadsel. Of heeft Europa met de Nederlandse minister-president Rutte een akkoord gesloten?

Verder voert ze aan dat de gezamenlijke aankoop van beschermende kleding een succes was. Tot nu toe heeft mijn beroepsorganisatie (tandartsen, nvdr) me nog geen beschermende mondmaskers of beschermkledij aangeboden. Volgens Ursula von der Leyen groeit de solidariteit weer onder de lidstaten, bijvoorbeeld bij de behandeling van patiënten uit Lombardije die in de Duitse deelstaat Saksen worden behandeld. Ik vond melding van zes coronapatiënten die op 24 maart werden overgebracht van Italië naar Sachsen, van de 5249 nieuwe gevallen die werden binnengebracht in de Italiaanse hospitalen.  Dit heeft Europa niet geregeld, dit was op vraag van de Italiaanse regering!

Ondertussen zijn er wel meer zwaar zieke coronapatiënten overplaatst met militaire toestellen vanuit Frankrijk en Italië naar Duitsland. Dat aantal patiënten bereikt zelfs niet het honderdtal asielzoekers die Fedasil wil aanbieden aan de campinguitbaters in de kustgemeente van burgemeester Jean Marie Dedecker. Voor deze groep van personen maakt de Europese Commissie wel expliciet een uitzondering: ‘personen die internationale bescherming nodig hebben of om andere humanitaire redenen het principe van “non-refoulement” respecteren, behoren tot de essentiële groep van personen of noden die de grenzen mogen oversteken.’

Moed en een groot hart

We moeten samen moed en een groot hart tonen. Daarom realiseert men zich nu dat elke lidstaat, als we elkaar helpen, in een dergelijke situatie betere kaarten krijgt. Dit waren haar laatste woorden om de lege doos Europa en haar zelfgenoegzaamheid toch te beschermen tegen haar eigen bevolking.