Donald Trump: who dares wins ?

De Verenigde Staten van Amerika kent al jaren een enorm probleem met zijn handelsbalans. Inderdaad: het aantal jaren dat deze balans na de Tweede Wereldoorlog positief afsloot, is op één hand te tellen. De nationale handelsbalans is het verschil tussen de export, zijnde de ontvangsten op de balans, en de import of de uitgaven. Een tekort heeft het nadeel dat er geld wegvloeit , tenzij dat zou gecompenseerd worden door omgekeerde financiële stromen op de kapitaalbalans. Bovendien indiceert een tekort op de handelsbalans ook op een slechtere competitiviteit van de nationale industrie.

Situatie

Als men de Amerikaanse handelsbalans van 2017 (bron= US Census Bureau) bekijkt, dan kijkt men aan tegen een tekort van liefst 796 miljard US dollar. Bijvoorbeeld in 2006 was dat ook al 762 miljard US dollar. Het totale bedrag in 2017 aan import was 2.342 miljard en dat van de export 1.645 miljard. Als men het tekort van 796 miljard afzet tegen het bedrag van de totale import, dan geeft dit liefst 34% als tekort. Over de laatste jaren heen is de import van auto’s, mobiele telefoons en luxueuzere consumentenartikels sterk gestegen. Ingevolge de binnenlandse productie van schaalolie is de import van olie alsook gas afgenomen.

Opvallend is wel de handel van diensten (bijvoorbeeld computers, bank- en verzekeringsproducten en intellectuele eigendommen) in de handelsbalans wel positief eindigt. In de branche van de diensten werd er over het jaar 2017 voor 778 miljard dollar geëxporteerd en voor 534 miljard geïmporteerd, of een overschot van 244 miljard! President Trump heeft de hierboven beschreven toestand geërfd van zijn voorganger en president Obama van zijn voorganger enzovoort. Maar als zakenman en kenner van geld heeft Donald Trump wel een juiste analyse gemaakt. Dit tekort op de Amerikaanse handelsbalans moet naar beneden. Veel mogelijkheden zijn er niet om dit doel te verwezenlijken, namelijk:

1. Een devaluatie van de munt om de export aantrekkelijker te maken, maar in de periode 2014-16 is de Amerikaanse munt ruim 25% in waarde gestegen. Onder President Trump is de dollar terug in waarde gaan afnemen;
2. het consumentengedrag veranderen door andere en vooral Amerikaanse producten te kopen;
3. de traditionele verhogingen van de douanetarieven. Dit is een historisch gegeven onder Republikeinse presidenten om de binnenlandse industrie te beschermen.

Wie?

Het tekort van 796 miljard dollar op de Amerikaanse handelsbalans van 2017 is te relateren met een aantal landen. Dit vergt een update van de voornaamste landen waar de VSA een handelstekort hebben. De top tien is als volgt(in miljarden US dollars):

1. China:           – 375,3
2. Mexico:         – 71
3. Japan:           – 68,8
4. Duitsland:    – 64,2
5. Ierland:         – 38
6. Italië:             – 31,6
7. Indië:             – 23
8. Zuid-Korea:  – 22,8
9. Canada:         – 17,5
10. Taiwan:         – 16,7

Liefst 47% van het Amerikaans handelstekort komt van China en 19% door de handel met de Europese Unie (tekort 2017: -151,4 miljard). Maar er zijn ook landen waarmee de VSA een handelsoverschot hebben. Voorbeelden (cijfers 2017 in miljarden dollar) zijn Brazilië (+ 14,8), Australië (+ 12,6), Singapore (+ 10,3), Nederland (+ 24,4), België (+ 14,8) en het Verenigd Koninkrijk (+3,2). Zodoende ligt de Europese Unie uiteen in een verdeeld kamp.

China is de ‘first target’ en dat gezien de immense omvang van het tekort. Als president Trump daar al een derde kan vanaf doen, dan wint hij al 125 miljard dollar. Bovendien hebben de Chinezen ook nogal vals gespeeld in de match van de mondiale vrijhandel over de laatste jaren heen. De staatsgeleide economie, onder leiding van de communistische partij, is geen vrije markteconomie zoals bij ons en krijgt geen rode kaarten voor de vervalsing van de competitie. Trouwens de stijgende wereldhandel van de laatste jaren is vooral China ten goede gekomen en veel minder de westerse landen. Dit laatste merkt men ook aan de veel lagere economische groeicijfers in het Westen. Daarnaast staat Mexico al enige tijd in het vizier van het Witte Huis. Binnen de Europese Unie is Duitsland het aan te pakken land en dit vooral omwille door de enorme export van auto’s naar de VSA.

Maatregelen

De administratie Trump-Pence heeft in eerste instantie gekozen voor hogere douanetarieven voor staal en aluminium. Dit heeft ook alles te maken met de binnenlandse Amerikaanse politiek. Inderdaad heeft Donald Trump zijn 306 kiesmannen , in november 2016, gehaald via Florida en de staten aan de grote meren. Want die laatste staten (Indiana, Michigan, Ohio, Pennsylvania, Wisconsin) zijn de thuisbasis van de Amerikaanse staal en auto industrie. Ongetwijfeld zijn deze maatregelen van de President in deze staten en dat kan zijn partij in ‘pole position’ zetten voor de ‘mid-term’ verkiezingen van november aanstaande. Als de Republikeinse partij in november 2018 zijn meerderheid weet te behouden in het Huis van Afgevaardigden en de Senaat, dan is de president goed bezig om zichzelf op te volgen in 2020! De Chinezen reageren met hogere tarieven op Amerikaans voedsel en fruit. Maar dat zijn nu juist producten waar China grootse tekorten aan heeft.

Conclusie

Het is opvallend dat de miljardair Donald Trump een einde maakt aan de ongebreidelde mondiale vrijhandel van de laatste jaren. Maar president Trump neemt ook een risico met zijn hogere tarieven. Men kan zich de vraag stellen wat het nut is van een handelsoorlog op het moment dat de Amerikaanse economie ‘boomt’ met meer dan drie procent economische groei en een werkloosheid van vier procent. Ook de toonaangevende beursindex Dow Jones is de laatste dagen terug gevallen naar 23.750 punten. Deze komt wel van 17.800 (begin november 2016), maar stond in januari 2018 enige tijd boven de 26.000 punten: ‘never seen in history’!

Desalniettemin moet President Trump iets doen aan het enorme handelsdeficit. China en Mexico zijn de eerste doelwitten. Het is niet duidelijk wat men tegen de EU-lidstaten gaat ondernemen. Maar het is evident dat deze president absoluut het handelsdeficit wil aanpakken en de vraag is dan: wie gaat daarvoor betalen?