Van vader op zoon: spitse tekenaar-verteller Gommaar Timmermans (92) overleden

GoT is dood. Het was een grapje dat Gommaar Timmermans (pseudoniem: GoT) als zeventiger wel eens maakte na zijn officieuze pensionering in 1999. Op zaterdag 6 mei 2023 overleed hij effectief op 92-jarige leeftijd in zijn geliefde Lier.

Fragiele gezondheid

Gewapend met het vertel- én tekentalent van zijn beroemde vader-auteur Felix Timmermans was hij een graag geziene medewerker in de Vlaamse pers. Boezemvriend Gaston Durnez zette hem al in 1962 op weg toen hij hem vroeg om voor De Standaard – meer bepaald de nieuwe jongerenbijlage Patskrant – zijn tekenkunsten te tonen. Het werd het begin van een leven lang tekenen en vertellen.

Wanneer hij tien jaar later Frans ‘Sus’ Verleyen tijdens een trouwfeest tegen het lijf loopt, vraagt die hem om voor het pas verschenen Knack magazine waar Verleyen hoofdredacteur van was, te gaan tekenen. Na een hartinfarct in 1982 schrijft hij cursiefjes voor hetzelfde blad tot hij als bijna-zeventiger wegens zijn fragiele gezondheid de pen aan de wilgen hangt.

Uit de rode kolen

Toen Gommaar op ‘halfoogst’ 1930, zoals op zijn geboortekaartje stond, het levenslicht zag, waren Felix en zijn vrouw Marie bijzonder verheugd. Na drie dochters Ria, Clara en Tonette begroette het gezin eindelijk een zoon die papa Felix de naam van de Lierse patroonheilige Gommarus of Gommaar meegaf: ‘We hebben het geluk U te melden, dat op O.L.Vrouw Hemelvaart, er in onzen hof een zoontje uit de rookolen gekomen is (…).’

Het plastische taalgebruik van papa Felix, zoals dat hier met de volkse uitdrukking ‘uit de rode kolen komen’ blijkt, zou ook het waarmerk worden van zoon Gommaar. En zijn tekenkunst die Gommaar botvierde in talloze stripreeksen en cartoons had hij ook van geen vreemde. De goede Fee was immers zelf een getalenteerde schetser en aquarellist.

Spirituele charmerende toon

Timmermans junior volgde dan wel een opleiding voor binnenhuisarchitectuur maar ging al als twintigjarige kortverhalen schrijven voor Ons Volkske. Tekenaar van dienst bij die snel uitgewerkte maar spitse miniverhalen was Bob De Moor. Timmermans zelf begon pas te tekenen begin jaren 1960 omdat, zo Timmermans tegen Toon Horsten, ‘iedereen in die tijd cartoons tekende, of je nu kon tekenen of niet’.

Ook deze zelfrelativerende, geestige toon was vintage Timmermans, van vader én zoon. Zijn monkelende terzijdes gaven het werk van GoT een spirituele touch die iedereen charmeerde. Toen Durnez hem in 1962 binnenhaalde voor de Patskrant was de trein gestart voor veertig jaar tekenen én anekdotes vertellen.

Lichtvoetig en serieus

Vaak koos hij voor fantasievolle en zelfs knotsgekke settings. Dat begon met Fideel de fluwelen ridder voor De Standaard-Pats tot Arabella, de geleerde slak en De wonderwinkel die om allerlei absurde redenen steeds weer gesloten bleek. Maar Timmermans had ook een ernstige kant. Voor het magazine De Nieuwe van Mark Grammens maakte hij een strip De nieuwe ark die losjes gebaseerd was op de middeleeuwse verhalen over het narrenschip, zoals dat ook bij schilder Jeroen Bosch terugkeert.

Wanneer GoT vanaf 1983 cursiefjes pleegt voor Knack gaat onder de lichtvoetige toon vaak een meer serieuze boodschap schuil. Ondertussen had ook de televisie brood gezien in zijn tekentalent en vroeg de toenmalige BRT hem om een animatiefeuilleton Jonas en de wonderwinkel te maken van 13 afleveringen van telkens 23 minuten. Een huzarenstukje dat hem veel energie heeft gekost en ook de nodige sores, toen bleek dat een eventuele lucratieve Duitse versie wegens rechtendiscussies niet doorging.

Blik oefenen

Zijn jeugdboeken maakten wel furore, zoals The silent ark. Ondertussen bloemleesde hij zijn Knack-cursiefjes in Zeg eens kaas en later Iam-boree. Samen met schrijverszoon Jan Lampo maakte hij in 1997 nog een wandelgids Met Felix Timmermans door Lier. Daarin deelt hij zijn liefde voor Lier dat hij als kind aan de hand van zijn papa had leren koesteren. Vader Timmermans was een wandelaar van weinig woorden, aldus de zoon, maar oefende wel zijn blik door hem als kind attent te maken op allerlei vogels. Die wandelingen eindigden steevast met een rondgang op de vesten en een kijkje in de volkstuintjes erlangs.

Gommaar Timmermans miste dat ‘schoon Lier’ op het ritme van de seizoenen toen hij als pas getrouwde echtgenoot in Oostende woonde waar hij kort bij de Brugse uitgeverij Desclée de Brouwer in touw was. Het is pas na de verhuizing naar Lier dat hij terug in zijn element was en zijn carrière van tekenaar-verteller een vlucht nam.

Best of van GoT?

Toen Bart Van Loo en uitgever Toon Horsten onlangs de heruitgave van Boerenpsalm van Felix Timmermans de boekentop tien in katapulteerden, was Gommaar Timmermans zeer ontroerd én verguld. GoT mag nu wel dood zijn maar zijn schoon Lier en dat van zijn vader blijven geboekstaafd: in woord én beeld. Wie weet of Horsten straks misschien zijn schouders zet onder een best of van Gommaar Timmermans?