Vandaag 1632: ‘Geboorte’ van Johannes Vermeer, een van de beroemdste kunstschilders uit de Gouden Eeuw

Op 31 oktober 1632 wordt in Delft (Zuid-Holland) Johannes Vermeer gedoopt, een van de beroemdste kunstschilders uit de Gouden Eeuw, toen Noord-Nederland een politiek, economisch en cultureel hoogtij beleefde. Vermeer is dus vanzelfsprekend enige dagen voor zijn doop geboren, maar de juiste datum is onbekend. De geboortedatum van 31 oktober die men op vele plaatsen vindt is dus niet helemaal juist, maar wel zeer dicht in de buurt.

Vermeer wordt in de Nederduits-gereformeerde Nieuwe Kerk in Delft gedoopt als ‘Joannis’. Later noemt hij zich Johan of Jan. In de kunstgeschiedenis spreekt men meestal van Johannes. Zijn moeder, Digna Baltens, is een Antwerpse. Zijn vader, Reynier Jansz, kwam oorspronkelijk ook uit Antwerpen. Hij was pas in 1611 naar Amsterdam verhuisd en werkte daar als zijdewever.

Vermeer schildert met bijna fotografische precisie, tijdloos en ingetogen. De reikwijdte van het gehele oeuvre van Vermeer is zeer klein: er zijn vandaag de dag 37 schilderijen bekend, hoewel er uit oude veilingrecords nog meer titels zijn overgeleverd. Vermeers eerste werken zijn historische schilderijen, maar hij wordt bekend door zijn genretaferelen, die het grootste deel van zijn werk uitmaken. De meest beroemde schilderijen van hem onder meer Het straatje, De koppelaarster, Brieflezende vrouw, Gezicht op Delft, Het melkmeisje en natuurlijk het Meisje met de parel.

Op 20 april 1653 trouwt Vermeer met Catharina Bolnes, dochter van een welgestelde familie uit Gouda. Het echtpaar krijgt in totaal vijftien kinderen, van wie er vier jong sterven. In 1675 wordt Vermeer ziek en overlijdt binnen enkele dagen. De exacte sterfdatum is ook hier weer onbekend. We weten dat hij op 15 december 1675 werd begraven in het familiegraf in de Oude Kerk van Delft. Om de schulden af ​​te betalen moest zijn vrouw afstand doen van haar erfrechten en deze overdragen aan de schuldeisers. Catharina overlijdt in 1688.

Vanwege het kleine aantal bekende schilderijen worden in de 19de eeuw, als de onderzoeksinteresse in Vermeer en zijn werk aanzienlijk toeneemt, nogal wat schilderijen van andere kunstenaars ten onrechte aan hem toegeschreven. Tegenwoordig is zijn oeuvre door experts zodanig geanalyseerd, dat er haast geen twijfels meer overblijven.

In de loop der eeuwen zijn ook veel vervalsingen naar Vermeer gemaakt. De bekendste vervalser was wel de Nederlandse kunstschilder Han van Meegeren (1889-1947), in 1937 auteur van de Emmaüsgangers. Hij nam heel wat gerenommeerde kunstkenners in de maling.