Vandaag 1792: het Franse leger valt de Zuidelijke Nederlanden binnen, de zoveelste wissel van soeverein

Op 27 oktober 1792 valt het Franse republikeinse leger onder leiding van generaal Charles-François Dumouriez de Zuidelijke Nederlanden binnen. Olympe de Gouges (1748-1793) kan er net voor haar onthoofding nog een toneelstuk over schrijven: L’Entrée de Dumouriez à Bruxelles. De Oostenrijkers verlaten onze gewesten, maar komen kort nadien terug. Tussen 1792 en 1815 veranderen wij acht keren van statuut en nationaliteit:

• Met de Vrede van Utrecht (einde van de Spaanse Successieoorlog) van 1713 worden wij aan de Oostenrijkse tak van het huis Habsburg toegewezen. De feitelijke overdracht vindt plaats in 1716. We zijn vanaf dan ‘Oostenrijkers’, tot in 1789.
• Einde 1789 komt het tot de Brabantse Omwenteling. De Zuidelijke Nederlanden worden op 11 januari 1790 even onafhankelijk onder de benaming États belgiques unis. Voor een jaartje zijn we ‘Belgen’.
• In december 1790 is het al gedaan met de pret. De Oostenrijkers herstellen hun gezag. De laatste stad die ze terug in het gareel krijgen is Gent, op 7 december 1790. De eerste Oostenrijks restauratie is voltooid. We zijn nu terug ‘Oostenrijkers’.
• In 1792 ondergaan we de agressie van Franse revolutionairen. Nog voor het Franse leger de Zuidelijke Nederlanden binnenvalt, wordt in Parijs op 20 januari 1792 al een collaborerend Comité des Belges et Liégeois unis, opgericht. Op 6 november 1792 verslaan de sansculotten het keizerlijke leger in Jemappes (Henegouwen). Om deze gebeurtenis te gedenken, houdt Gent er nog altijd een Jemappesstraat op na. Voor iets meer dan vier maanden worden we terug ‘Fransen’.
• De Oostenrijkers leggen zich daar niet bij neer. Op 18 maart 1793 verpletteren ze de Fransen in de Slag bij Neerwinden (Vlaams-Brabant). We worden opnieuw ‘Oostenrijkers’.
• De Franse revolutionairen vallen met een leger van meer dan 70 000 man onder generaal Jean-Baptiste Jourdan de Zuidelijke Nederlanden binnen. Bij Fleurus in Henegouwen winnen ze op 26 juni 1794 van een coalitieleger van Oostenrijkers, Zuid-Nederlanders en ook Noord-Nederlanders. In Wallonië is dat voor sommigen nog altijd een heuglijke gebeurtenis: het atheneum in Fleurus heet tot op de dag van vandaag Athenée Jourdan. We worden nu vanuit Parijs bestuurd als bezet gebied.
• Op 1 oktober 1795 worden de Zuidelijke Nederlanden ‘definitief’ bij Frankrijk ingelijfd, de langste en wreedaardigste bezetting uit onze moderne geschiedenis. Ze zal 20 jaar duren. De Franse bezetter verbiedt onmiddellijk het Nederlands in het gerecht en de overheidsadministratie. Ambtenaren die een document opmaken, ondertekenen of zelfs maar in ontvangst nemen dat in het Nederlands is gesteld, wacht zes maanden gevangenis en onmiddellijke afzetting.
  Ook het straatbeeld wordt volledig verfranst: opschriften, aanplakbiljetten, straatnamen enz. alleen nog in het Frans. Zo start een diepgaande verfransing van het openbare leven.. Ook het onderwijs wordt verfranst. De enige universiteit in de Zuidelijke Nederlanden, die van Leuven, wordt in 1797 gewoon opgeheven.
• Pas in 1815, wanneer de Franse legers van Napoleon Bonaparte definitief worden verslagen, kunnen we herademen in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.