JavaScript is required for this website to work.
GESCHIEDENIS

Vandaag 1886: Felix Timmermans geboren, schrijver van Pallieter

VandaagLuc Pauwels5/7/2024Leestijd 2 minuten

‘Pallieter’ maakte Felix Timmermans, ook als schilder en tekenaar stond hij zijn mannetje. De aanvaarding van de Duitse Rembrandtprijs in volle oorlog brak hem op het einde van zijn leven zuur op.

Aangeboden door de abonnees van Doorbraak

Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.

Ik neem ook een abonnement

Op 5 juli 1886 wordt in Lier de schrijver en tekenaar Felix Timmermans geboren als dertiende van veertien kinderen. Hij oogst enorm succes van zijn roman Pallieter (1916) waarin hij een probleemloze, breugeliaanse levensvreugde verheerlijkt. Timmermans verwerft met Pallieter een ongeziene populariteit in Vlaanderen en Nederland, maar ook in het buitenland: hij wordt er de meest gelezen Vlaamse auteur, vertaald in meer dan 25 talen. Zijn Pallieter-figuur wordt een Vlaams symbool, zoals Tijl Uilenspiegel of Reinaert de Vos. Timmermans is bovendien een begenadigd tekenaar in volkse trant die vele van zijn werken met eigen pentekeningen illustreert.

Al jong wordt Felix Timmermans overtuigd Vlaamsgezind. In februari 1906 – hij is dan 18 – reageert hij in het weekblad Lier Vooruit op een artikel waarin ‘de helden van 1830’ worden verheerlijkt. Timmermans voorspelt dat er een moment zal komen waarop de kinderen ‘de tijden (zullen) benijden toen wij bij Holland behoorden’ en besloot zijn artikel met de woorden ‘Belgen bestaan er niet!’ Reeds voor de Eerste Wereldoorlog behoort hij bij de Lierse kern van het geheime Vlaamsche Veem en het bestuur van de Lierse afdeling van het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV).

Tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt Timmermans activist en noemt hij in De Vlaamsche Post een vrij en zelfstandig Vlaanderen ‘de droom aller Vlamingen’. In 1919 publiceert hij het satirische dierenepos Boudewijn. Het is een felle aanklacht tegen de verknechting van het Vlaamse volk waarin ook de sfeer van het IJzerfront weergalmt.

Timmermans houdt zich in de volgende jaren afzijdig van de politiek, maar blijft Vlaams-nationalist. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1932 steunt hij als ‘peter’ de VNV-lijst van Ward Hermans. In de Tweede Wereldoorlog wordt Timmermans voorzitter van de louter culturele Vlaamse Kunstenaarsgilde in Lier. In 1942 wordt hem de Rembrandtprijs van de Hanzische Universiteit in Hamburg toegekend. Dat leidt in 1945 tot de beschuldiging van culturele collaboratie. Timmermans wordt niet gearresteerd, maar zijn goederen worden onder sekwester gesteld. In 1946 wordt hij buiten vervolging gesteld.

Voor de verzwakte hartlijder wordt het een ramp. De laatste jaren van zijn leven brengt Timmermans door in zijn ziekenkamer en schrijft de dichtbundel Adagio en de roman Adriaan Brouwer, twee werken die tot zijn beste behoren.

Luc Pauwels (1940) is historicus, gewezen bedrijfsleider en stichtte het tijdschrift 'TeKoS'.

Commentaren en reacties