Vandaag 1917: activisten roepen in Brussel een ‘onafhankelijk Vlaanderen’ uit

Op zondag 11 november 1917 wordt in Brussel in de Alhambra, toen de grootste theaterzaal van Brussel, een grote Vlaamse meeting gehouden. De Gentse activist Jan Baptist Wannyn, een begaafd volksredenaar, verklaart samen met René Declercq en Richard de Cneudt de Belgische regering-in-ballingschap, die in Frankrijk zetelt, vervallen van haar rechten. Onder luid gejuich roepen ze meteen een ‘onafhankelijk Vlaanderen’ uit.

Wannyn wordt hiervoor na 1918 bij verstek ter dood veroordeeld. Ook worden al zijn goederen én die van zijn vrouw verbeurdverklaard. Hij wijkt met zijn gezin uit naar Nederland en wordt er leraar handelscorrespondentie (Nederlands, Frans, Engels) aan het Pontinstituut in Rotterdam. Daarin had hij ervaring, want hij was regent en leraar geweest aan de Gentse Nijverheidsschool. Wannyn leidde ook een eigen Handels- en Taalinstituut, de English Club in de Gentse Savaanstraat, in gebouwen die toebehoorden aan zijn echtgenote Valentine Stevens.

Je mag hem begaafd noemen, want in 1885, op zijn 18de, had hij al een onderwijzersdiploma op zak. In 1888 is hij medestichter van het Taalverbond. Hij levert ook bijdragen voor het Gentse socialistische dagblad Vooruit, maar aardt niet in die kringen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt Wannyn een zeer actief propagandist van het activistische Jong-Vlaanderen en geeft in Gent het strijdblad De Vlaamse Smeder uit. Hij richt ook een Nationalistische Bond op die, onder zijn persoonlijke leiding, in juni 1918 meer dan 4000 leden telt.

Wannyn is in 1920 medestichter van de kring Flandria, die steun biedt aan uitgeweken, noodlijdende activisten. Daar hoorde hij ook zelf bij, want het Belgische gerecht blijft hem achtervolgen. Zijn vrouw Valentine houdt het niet meer uit en overlijdt in 1923. Vanuit Nederland slaagt hij er toch nog in om giften te verzamelen waarmee hij helpt het radicale Vlaams-nationale strijdblad De Noorderklok te financieren. Het gedicht Gent van René De Clercq is aan Wannyn opgedragen. En zo deed ook Lieven Duvosel met zijn strijdlied De Vlaamse Smeder.

Jan Baptist Wannyn overlijdt in 1949 in Rotterdam (Zuid-Holland) op zijn 81ste. Hij is de vader van de arts Jan-Pieter Wannyn (1908-2007), burgemeester van Nevele en van 1965 tot 1974 VU-volksvertegenwoordiger voor het arrondissement Gent-Eeklo.