Vandaag 1932: streektaal wordt voertaal in het onderwijs

‘Tot diep in de 20ste eeuw bleef de middelbare school een grotendeels Franstalig bastion van elitecultuur’, stelt Sarah van Ruyskensvelde, docente in de Historische Pedagogiek aan de KULeuven. Maar met de taalwet van 14 juli 1932 komt het territorialiteitsprincipe in werking voor het kleuter-, het lager en het middelbaar onderwijs in Vlaanderen en in Wallonië. Dit houdt in dat in het Vlaamse landsgedeelte de lessen in het Nederlands moeten worden gegeven, in het Waalse landsgedeelte in het Frans en in de Duitstalige gemeenten in het Duits.

De basis van de nieuwe wet is het beginsel dat de streektaal zonder uitzondering de voertaal moet zijn. De Franstalige afdelingen van scholen en colleges in Vlaanderen kunnen blijven voortbestaan, maar krijgen een ‘voorlopig karakter’, dat wil zeggen dat ze vanzelf zullen uitdoven nadat de leerlingen die er hun studie zijn begonnen, zullen zijn afgestudeerd.

Zo verdwijnen in de Vlaamse athenea al de Franstalige afdelingen kort voor 1940. Een paar jaar later worden ze ook opgedoekt in Gent en in Antwerpen. In de eerstgenoemde stad gebeurt dat tijdens de Tweede Wereldoorlog, in de tweede kort erna. Alleen in een aantal kloosterscholen en -pensionaten heeft men te maken met taaie weerstand tegen de volledige vernederlandsing van het onderwijs, voornamelijk bij de nonnen. In de Brusselse agglomeratie wordt de verfransing van het onderwijs door de wet van 1932 bijna niet afgeremd.