Vandaag 1934: Fernand Neuray overleden, hyper-Belgisch journalist en agitator

Aan boord van het passagiersschip Jean Laborde, tegenover de haven van Piraeus (Griekenland), overlijdt Fernand Neuray, 59 jaar. Deze Luxemburgse, hyper-Belgische journalist, wordt geboren in Étalle in een zeer katholiek gezin met tien kinderen. Na zijn humaniora aan het Klein Seminarie van Bastogne begint hij geschiedenis te studeren aan de universiteit van Luik. In 1896 – hij is dan 22 – breekt hij zijn studie af om hoofdredacteur te worden van het katholieke dagblad L’Avenir du Luxembourg.

In 1898 neemt hij in Brussel de leiding over van het katholieke dagblad Le XXe Siècle. Neuray verdedigt door dik en dun de koloniale politiek van Leopold II van België en toont zich een groot voorstander van de ‘Belgische economische en commerciële expansie in het buitenland’, zoals het kolonialisme zedig wordt aangeduid. Anderzijds is hij al voor de Eerste Wereldoorlog gedegen pro-Frans. Zijn artikels vallen op door regelmatige oprispingen tegen de door de regering opgelegde neutraliteit. Hij onderhoudt banden met de Franse politicus en latere premier Georges Clemenceau (1841-1929).

In het voorjaar van 1915 start Neuray met zijn krant zijn beruchte campagne voor annexatie van het Groothertogdom Luxemburg en gebiedsuitbreiding ten koste van Nederland (Zeeuws-Vlaanderen en Nederlands Limburg). De nieuwe koers leidt tot gigantische ruzie met andere aandeelhouders, met name de Vlaamse katholieke voorman Joris Helleputte, gewezen minister en voorzitter van onder meer de Boerenbond en het Davidsfonds. Neuray gedraagt zich als agitator en noemt Joris Helleputte ‘un péril public, un danger national’.

In maart 1918 sticht Neuray La Nation belge, Journal d’union nationale, dat na de oorlog in Brussel verder wordt uitgegeven. Hij is de kampioen van het belgicisme en ijvert naast zijn annexionisme ook voor een ‘sterk regime’ dat de Vlamingen in bedwang moet houden. Hij streeft naar een nieuwe, Belgische ‘Parti de l’Ordre’, die via een sterk politiek regime antidemocratische hervormingen moet doorvoeren. Neuray heeft intussen gemakkelijke toegang tot de koning en tot alle belangrijke politici van het land.

In 1934 stierf hij tijdens een cruise in de Middellandse Zee, hem aanbevolen door zijn arts vanwege zijn oververmoeidheid. In Elsene (Brussel) draagt een straat zijn naam. Ook in Étalle is er een Rue Fernand Neuray en de zuidgevel van het gemeentehuis draagt een bronzen medaillon ter zijner nagedachtenis.