Vandaag 1949: vrouwen krijgen in België eindelijk stemrecht – als zowat de laatsten van Europa
De CVP mikte in de campagne van 1949 volop op de ‘nieuwe’ vrouwenstemmen
In 1948 kregen vrouwen stemrecht, in 1949 konden ze dat voor de eerste keer gebruiken. Eerdere pogingen mislukten: de liberalen vreesden dat die stemmen naar katholieken en socialisten zouden gaan.
Aangeboden door de abonnees van Doorbraak
Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.
Ik neem ook een abonnementOp 26 juni 1949 stemmen vrouwen voor de eerste keer bij de Belgische parlementsverkiezingen. Toen het Belgische parlement in 1891 discussieerde over de invoering van een vorm van algemeen stemrecht, meende de katholieke premier Auguste Beernaert dat als iedereen zou mogen stemmen, er geen reden was om het stemrecht aan vrouwen te weigeren. Maar hij haalde het niet. Vooral de liberalen bleven zich tegen algemeen vrouwenstemrecht verzetten. Ter linkerzijde (en daartoe moet in die tijd het grootste deel van de liberale volksvertegenwoordigers worden gerekend) blijft de vrees bestaan dat vrouwenstemrecht te zeer in het voordeel van de katholieke partij zal werken.
Bij de geplande grondwetsherziening van 1920 – die niet doorgaat – ijveren de katholieken opnieuw voor vrouwenkiesrecht. De linkse partijen houden weer de boot af, maar doen uiteindelijk toch twee kleine toegevingen: kiesrecht voor oorlogsweduwen, onmiddellijk, en voor de toekomst wil men in de nieuwe Grondwet inlassen dat de toekenning van kiesrecht aan vrouwen kan gebeuren op basis van een gewone wet, gestemd met een tweederde meerderheid. Hierdoor werd het toekomstige vrouwenkiesrecht losgekoppeld van de ingewikkelde procedure van een grondwetsherziening.
Katholieken en socialisten proberen het vrouwenkiesrecht voor elkaar te krijgen tegen de provincieraadsverkiezingen van 1926, maar opnieuw wordt dit gesaboteerd door de liberalen. Tot meer dan twee decennia later, in 1948, een meerderheid van katholieken en socialisten wordt gevonden om de blokkering van de liberalen te beëindigen: de wet van 19 februari 1948 geeft aan alle vrouwen vanaf 21 jaar stemrecht bij de landsverkiezingen. Bij de parlementsverkiezingen van 26 juni 1949 kunnen ze daar voor het eerst gebruik van maken.
Ter vergelijking: in Nederland kregen de vrouwen al in 1922 kiesrecht. Haast alle Europese landen zijn ons voor. Tegelijk met België wordt in 1948 vrouwenstemrecht ingevoerd in Israël, Irak, Korea en Nigeria.
Luc Pauwels is historicus, gewezen bedrijfsleider en stichtte het tijdschrift 'TeKoS'.
Schrijfster Henriëtte Roland Holst groeide op als notarisdochter en werd onder invloed van Herman Gorter marxiste. Ze evolueerde van sociaal-democrate tot overtuigd communiste.
‘Afgrond’ verhaalt de waargebeurde verhouding tussen Venetia Stanley en de veel oudere Britse premier Henry Asquith, die leidde tot een kabinetscrisis.
