Vandaag 1958: Schoolstrijd beëindigd

Op 20 november 1958 ondertekenen christendemocraten, socialisten en liberalen het Schoolpact dat na vier jaar hartstochtelijke strijd weer vrede brengt in een oude, omstreden kwestie.

Maar hoe is het zo ver kunnen komen? De linkse regering-Van Acker (socialisten en liberalen) steekt in september 1954 het vuur aan de lont door 110 leraren uit het Rijksonderwijs af te danken, gewoon omdat ze een diploma van een katholieke instelling hebben. De katholieken kunnen geen lik op stuk geven, want in het vrij onderwijs komt sowieso niemand aan de bak die geen ‘katholiek’ diploma heeft.

Het wordt nog erger als onderwijsminister Léo Collard (1902-1981), een Waalse socialist, de begroting van het vrij onderwijs drastisch inkrimpt, de voorwaarden voor subsidiëring verscherpt en een groot aantal Rijksscholen opricht. Straatprotest, schoolstakingen, ‘Weg met Collard’ op alle hoeken van de straat en uiteindelijk een Mars op Brussel in maart 1955 leiden in 1958 tot een grote verkiezingsoverwinning van de CVP. Die komt weer aan de macht, maar heeft geen meerderheid.

Op initiatief van de CVP-minderheidsregering-Eyskens wordt de Nationale Schoolcommissie opgericht, bestaande uit drie katholieken, drie liberalen en drie socialisten plus een katholieke voorzitter. Deze commissie werkt een compromis uit dat op 20 november 1958 in het Schoolpact concreet wordt. De grote lijnen zijn: keuzevrijheid voor het gezinshoofd, kosteloos onderwijs voor iedereen, gelijke bezoldiging voor alle leerkrachten (wel lagere wedden voor geestelijken) en oprichting van een aantal nieuwe Rijksscholen. De katholieke scholen krijgen werkingstoelagen, maar de bouw van de scholen moet door het vrij onderwijs zelf worden betaald.

Het schoolpact stelt een einde aan de meer dan 100 jaar oude schoolstrijd en wordt door iedereen gerespecteerd. Goed nieuws mag ook al eens.