Verplichte legerdienst? Neen, dank u

Volgens een peiling van HLN en VTM nieuws vindt een groot deel van de Vlamingen de invoering van de legerdienst óf gemeenschapsdienst een goed idee. Voorzitter van Jong N-VA Tomas Roggeman wijst alvast de militaire dienstplicht af. ‘Er zijn nuttiger activiteiten dan een jaar lang in een kazerne te kamperen’.

Mijn pa haalt ze af en toe eens boven: de straffe verhalen uit zijn tijd bij het leger. Hoe ze ’s nachts de kazerne uitglipten. Hoe hij die van een jaar ouder op hun plaats zette tijdens zijn doop. Hoe hij eens de officierskantine binnenstapte om de betere distillaten soldaat te maken. Het zijn sterke verhalen uit wat klinkt als een boeiende tijd, maar stuk voor stuk gaan ze over de ontspanning ná de uren, over wat eigenlijk vooral niet mocht, en hoe dat het ritme brak van een bijzonder saaie vorm van tijdverspilling: de legerdienst.

Discipline en respect

Vele Vlamingen blijken voorstander van de herinvoering van de verplichte legerdienst. Het zou de jeugd discipline en respect bijbrengen. Dat zijn inderdaad belangrijke waarden, maar het is nog maar de vraag of het leger die effectief bijbrengt. Zijn degenen die hun legerdienst vervulden, écht betere mensen geworden dan de vrijgestelden? Beschikken vrouwen over minder respect en discipline, omdat zij vroeger niet in het leger zaten? Het lijkt twijfelachtig. De verhalen die dienstplichtigen aan hun legertijd overhielden, zijn zelden uithangborden van orde, gehoorzaamheid of zelfbeheersing.

Discipline, arbeidsethos en respect voor ouderen zijn essentiële waarden in een zichzelf respecterende maatschappij. Maar wat een samenleving als geheel niet in ere houdt, kan het leger niet rechttrekken. Het leger is geen opvoedingsinstelling. Een degelijke opvoeding met manieren en respect voor anderen begint thuis. Gelukkig zijn er heel wat jongeren die van thuis uit effectief die orde en structuur meekrijgen. Voor degenen die dat geluk niet hebben of die onstuimiger van aard zijn, kan de actie van de militaire dienst wellicht een uitlaatklep bieden die hen helpt om hun leven te structureren.

Verkeerde oplossing

Maar ook dat heeft grenzen. Voor de jongeren die het foute pad op geraken en die zich van onze samenleving afkeren, zou de dienstplicht een compleet verkeerde oplossing zijn. Ongeveer het laatste wat je moet doen met jongeren die potentieel vatbaar zijn voor extremistische of jihadistische ideeën, is hen onder de wapens brengen en een militaire training geven. Maar door hen uit te sluiten van de dienstplicht, mis je net een belangrijke groep jongeren die respect voor anderen en aansluiting met de rest van de samenleving mist. De dienstplicht is dus een ineffectief instrument.

Daarnaast is het ook inefficiënt. Dit land telt vandaag ongeveer 65.000 achttienjarige jongens en meisjes. Wat ga je die allemaal laten doen? De seventies zijn voorbij, ons leger is een moderne hoogtechnologische instelling geworden met sterke specialisaties waar dienstplichtigen zonder opleiding enkel in de weg kunnen lopen, tenzij ze de toiletten onderhouden of de kantine bedienen. Voor de meeste jongeren heeft dit geen enkele zin. Degenen die het willen kunnen vandaag al intekenen op de vrijwillige dienstplicht, maar voor alle anderen betekent dit een jaar vertraging op alle vlakken: geen studies, geen werk, en een jaar langer werken en sparen vooraleer ze na hun tijd in de kazerne aan het echte leven kunnen beginnen. De staat heeft het recht niet om onschuldige meerderjarigen een jaar van hun leven af te pakken.

Zo’n systeem zet een hele generatie een jaar langer zonder werk. Dat betekent ook dat de staat een jaar langer geen belastingen int van een hele generatie jongeren. Maar wie gaat de groeiende pensioenkosten van ouderen betalen, wanneer we de jongeren een jaar langer weghouden van de arbeidsmarkt? In de plaats van de logische situatie waarbij jongeren werken om het levensonderhoud van ouderen te betalen, zullen net de ouderen nog een jaar langer de kosten moeten dragen voor de jongeren. Zijn ouderen bereid om zelf nóg een jaar later in pensioen te gaan, zodat jongeren op hun kosten kunnen kamperen en potverteren in kazernes? Zullen zij de kosten dragen voor onderhoud en huisvesting, voor uitrusting en opleiding? Over een eventuele vergoeding voor de jongeren zelf spreken we dan nog niet eens. Die nostalgie naar de legerdienst wordt een bijzonder dure grap.

Tot slot is ook de Belgisch-nationalistische connotatie van de dienstplicht volledig achterhaald. Elementen als de eed van trouw aan de koning, de jaarlijkse toost op het koningshuis en de diverse tricolore festiviteiten zijn flauwe pogingen om een afkooksel van een patriottisme door te geven. Leren paraderen achter een Belgische vlag heeft geen waarde meer.

Papschool

Het leger is niet de papschool die de falende opvoeding moet overnemen van ouders die het belang van discipline of respect niet meer inzien. Er zijn sowieso betere manieren om die waarden aan te leren dan jongeren een jaar lang te isoleren van de rest van de samenleving en hen de mogelijkheid te ontnemen om effectief nuttige dingen te doen. Militaire dienstplicht is een goede bron voor straffe verhalen aan de toog, maar geen oplossing voor problemen vandaag. Laat ons eerst investeren in ons beroepsleger.

Tomas Roggeman