Voetballen op de gewestgrens

We hebben het hier al eerder geschreven: de saga van de nieuwe nationale voetbal tempel is ontsproten aan de wens om ook in 2020 matchen van het EK voetbal te organiseren in Brussel, de hoofdstad van Europa. Dat gebeurt dan liefst niet in het archeologische tochtgat dat Koning Boudewijstadion heet, maar in een gloednieuw prestigeproject. De Brusselse politici waren te vinden voor zo’n scenario en gingen ijverig op zoek naar een plek. Ze lieten hun oog vallen op Parking C van de Heizel. Klein probleem, dat ligt niet in Brussel, maar in Vlaanderen en Vlaanderen had andere plannen en andere prestigeprojecten in gedachten in de Noordrand van Brussel.

Niet getreurd, vanop handelsmissie in China kondigde Vlaams minister-president Kris Peters (CD&V) aan dat de voetbalbond de kandidatuur voor het EK 2020 mag indienden, dus dat er een akkoord is over het nieuwe nationaal voetbalstadion op Parking C. Peeters tekende een intentieverklaring waarin ook staat dat er een atletiekpiste moet bijkomen. Peeters: ‘Een stadion mét piste draagt nu de voorkeur weg van de federale, de Vlaamse en de Brusselse regering. Een haalbaarheidsstudie die op 31 oktober moet afgerond zijn, moet aantonen of het project financieel en technisch door de beugel kan.’ Die eensgezindheid van de drie beleidsniveaus leek wat fragiel, want Rudi Vervoort (PS), minister-president van het Brusselse Gewest, wil enkel een voetbaltempel, dus zonder atletiekpiste. Vervoort wil namelijk een sluitend dak op de voetbaltempel (beter voor concerten) en dat wordt heel duur als er ook een atletiekpiste ligt. Maar Peeters is er dus gerust in.

Haalbaar

Dat moet ook wel. In april verwacht de UEFA een afgewerkt dossier waarin ook mobiliteit, veiligheid, hotelcapaciteit en allerlei andere zaken aan bod moeten komen. In september 2014 maken ze dan de 13 officiële speelsteden voor het EK 2020 bekend. De vraag is: wie bouwt en betaalt dat nieuwe stadion? De Koninklijke Belgische Voetbalbond (KBVB) treedt op als ‘facilitator’ en toekomstige huurder, maar bouwt het stadion niet zelf. Ook de verschillende overheden zullen niet investeren maar zijn het eens dat ze de bouw niet zullen tegenhouden. Het wordt dus een privéfinanciering. De haalbaarheidsstudie zal dan ook financiers moeten overtuigen dat ze iets aan dat stadion kunnen verdienen. Als de vergelijking met de Ghelamco Arena in Gent wordt gemaakt, ziet het er voor het nieuwe stadion in Brussel niet goed uit. Ghelamco kreeg de kans om kantoren en winkelruimte te bouwen. Dat lijkt in Brussel moeilijk. De vraag is ook of bijvoorbeeld Anderlecht zal verhuizen naar het stadion en wat dat moet kosten. Wordt die voetbaltempel het zoveelste bouwproject op rij dat met bravoure wordt aangekondigd maar waar er nooit een steen van gelegd zal worden?

Obstakels

Een eerste probleem: de parking C van de Heizel ligt op het grondgebied van de gemeente Grimbergen. Dat is een Vlaamse gemeente zonder faciliteiten. De officiele voertaal is daar dus het Nederlands. Je kan verwachten dat in een ‘nationaal stadion’ de drie landstalen de officiële voertaal zijn. maar dat kan dus niet. Op Terzake (11/9/2013)  stelde Vlaams Minister Muyters (N-VA) dat er gewerkt moet worden aan een draagvlak ter plaatse voor de bouw van een stadion in Grimbergen. Volgens de minister moeten daarom de omwonenden van bij het begin betrokken worden bij de plannen. ‘Dan kan het gebeuren dat je voorwaarden koppelt, bijvoorbeeld rond het gebruik van het Nederlands.’ In Franstalig België waart al het horrorbeeld rond van een eentalig Nederlands Nationaal Stadion. Ze spreken er van een tweede Zaventem (lees een Belgisch project waarvan de Vlamingen ‘profiteren’). Volgens Brussels minister-president Rudi Vervoort zal het zo’n vaart niet lopen. In een interview op Matin Première (RTBF 12 september 2013) wees hij erop dat de bouw en uitbating van het stadion volledig in privéhanden zullen zijn en ‘dus zal het stadion niet onder de taalwetten vallen’, meent Vervoort. Voor zo ver bouw en uitbating een privézaak is, kan de overheid het taalgebruik inderdaad niet opleggen.

Die omwonenden uit het citaat van Vlaams minister Muyters vormen het tweede probleem voor het nationaal stadion. Er is al een actiecomité (ook op facebook) dat zich kant tegen een nationaal stadion op Parking C en dreigt met juridische stappen. Het argument van de buurtbewoners is het derde obstakel voor de bouw van het nieuwe stadion: een dreigend verkeersinfarct op de Brusselse ring, nota bene op een plaats waar er nu al dagelijkse files zijn. Een nieuw Nationaal Stadion op Parking C komt dan nog bovenop de grootse projecten die Brussel voorziet voor de Heizel-vlakte: het NEO-project met een immens shoppingcenter, 750 woningen en Paleis 12 dat wordt omgebouwd tot een concertzaal voor 18 000 mensen. Dat komt allemaal bovenop de huidige beurzen Batibouw, het autosalon en concerten. De buurtbewoners wrijven de Vlaamse regering ook nog eens het Uplace-project in Machelen onder de neus. Er zijn plannen om de Brusselse ring te verbreden, maar dat gaat ten koste van Parking C, of de ruimte waar het nieuwe stadion moet gebouwd worden.

Naast dat verkeersinfarct vrezen de buurtbewoners ook dat er nooit genoeg parking zal zijn. Nu zijn er zo’n 10 000 parkeerplaatsen op Parking C. Zal men in de nieuwe ondergrondse parking aan een even groot aantal komen? Vermoedelijk niet, zeker niet als je weet dat een ondergrondse parkeerplaats ruim vijf keer zoveel kost als een bovengrondse. De buurtbewoners vrezen dus meer verkeer door meer evenementen en minder parkeerplaatsen.

De buurtbewoners hebben ook de Vlaamse regels aan hun kant. Volgens het Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan (GRUP) voor het Vlaams Strategisch Gebied rond Brussel (VSGB) kan er een voetbalstadion worden gebouwd op Parking C. maar dat mag volgens dat GRUP maximum 50 000m² groot zijn. Het Koning Boudewijnstadion heeft een oppervlakte van 80 000 m². Er zal een afwijking moeten geregeld worden en dan geef je inspraak aan de buurtbewoners. Die beschikken dan nog over beroepsmogelijkheden… Om het allemaal nog duidelijker te maken: in het dispuut tussen Brussel en Vlaanderen over Uplace vecht Brussel het GRUP VSGB aan.

Politiek

Dat het Brusselse gewest een stadion wil laten bouwen in Vlaanderen, het zou verbazen mocht dat eens geen communautaire en politieke problemen veroorzaken. Er is het genoemde taalprobleem. Maar de gemeente Grimbergen keurde al een motie goed dat die gemeente dat stadion niet wil. Opmerkelijk is dat de N-VA die motie van Vlaams Belangsenator Bart Laeremans steunde. De plaatselijke afdeling is tegen, de minister van die partij keurt de plannen goed. Niet echt een comfortabele positie voor de minister.

Hoe hard zal N-VA het taalwettelijk spelen, met de beperkte mogelijkheden die deze wetten in dit geval bieden? Zij kan het zich niet permitteren de ‘sluipende verruiming van Brussel’ te steunen en wordt daarbij opgejaagd door het Vlaams Belang. Senator Bart Laeremans is inwoner van Grimbergen en kent het dossier als zijn broekzak. Hij heeft zelfs een voorstel klaar voor een alternatief: een ongebruikt rangeerstation in Schaarbeek.

Uiteindelijk blijft de politieke vraag: hoe stevig is dat akkoord? Er is blijkbaar afgesproken de bouw niet tegen te houden maar er zijn geen (bindende) afspraken over de atletiekpiste, niet over de gebruikstaal, onduidelijkheid over mobiliteit en het is een vraagteken wie het stadion zal bouwen. Zal Vlaanderen het aandurven om ‘neen’ te zeggen tegen Brussel als de Vlaamse voorwaarden niet worden gevolgd en er dan geen stadion komt en dus geen matchen in België bij het EK 2020? De situatie wordt ook nog bemoeilijkt door nevendossiers zoals de shoppingcentra Uplace, Just Under The Sky (Van Praetbrug) en NEO (Heizel) waar Vlaanderen en Brussel het onderling niet over eens zijn en elkaar met procedures dwarsbomen.

Conclusie: eigenlijk is er nog niets beslist, tenzij dat de federale overheid, Vlaanderen en Brussel akkoord zijn om het eens te zijn zonder het ook maar over iets eens te zijn. Voor politiek armworstelen is er in België geen stadion nodig.

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>