Vrijspraak geeft vrijbrief voor euthanasie

Euthanasie is en blijft het doden van iemand anders, op diens verzoek, om hem of haar uit een ondraaglijk lijden te verlossen. Onder bepaalde voorwaarden is dat toegestaan. Zijn die zorgvuldigheidscriteria niet nageleefd, dan is het eigenlijk doodslag, moord of vergiftiging. Vandaar dat de twijfels over de correcte naleving van de euthanasiewet bij de levensbeëindiging van Tine Nys hebben geleid tot een assisenproces. Dat er vragen te stellen waren bij haar euthanasie, mag duidelijk zijn, maar waren er alleen vormvoorwaarden geschonden of toch ook grondvoorwaarden? Was Nys wel of niet uitbehandeld?

Geen weg terug

De jury volgde de verdediging dat aan de grondvoorwaarden was voldaan en er alleen procedurele onregelmatigheden waren. Ze verleende de drie artsen vrijspraak op basis van onduidelijkheden in de euthanasiewet en redelijke twijfel in het geval van de uitvoerende arts. Het ongepaste applaus na het verdict en het onthaal van de dokters in de media als helden, geeft aan dat dit proces uiteindelijk geen afschrikeffect zal hebben om nog euthanasie uit te voeren, maar net een vrijbrief wordt om de euthanasiewet verder op te rekken. De euthanasielobby en de loge hoeven niet te vrezen dat ‘het levenswerk’ van filosoof Etienne Vermeersch – een jaar geleden overleden na euthanasie – bedreigd is. Er is geen weg terug, er zullen alleen verdere uitbreidingen van de wet volgen.

Autocontrole?

Het vonnis toont aan hoezeer de geesten de voorbije twintig jaar zijn gerijpt en euthanasie iets vanzelfsprekends is geworden. De publieke opinie is vakkundig bewerkt in de richting van het aanvaarden van de ‘goede dood’ als opperste barmhartigheid, teken van onze humane beschaving. Meester Jef Vermassen staafde dat in zijn slotpleidooi door naar de barmhartige Samaritaan en pater Damiaan te verwijzen. Tiens, de Samaritaan verzorgde toch de lijdende en gaf hem in goede handen voor verdere zorg en Damiaan offerde toch zijn leven op uit zorg voor de melaatsen? Geen van beiden beëindigde iemands leven. Hen inroepen als patronen van euthanasie: een Umwertung aller Werten.

Wat het proces-Nys duidelijk maakt, is dat de euthanasiewet faalt – het is een ‘onduidelijke, onzorgvuldige en subjectieve wet’, besloot CD&V-Kamerlid Els Van Hoof. Dat de Federale Controle- en Evaluatiecommissie Euthanasie (FCEE) en de Orde der Artsen falen – niet-transparante en camouflerende autocontrole. Dat de psychiatrie faalt – wisselende en te late diagnoses, onderlinge tegenspraak, geen gepaste behandelingen. Dat de zorgsector faalt – te lange wachtlijsten, te weinig zorgaanbod, te duur. Dat justitie en politiek falen – door de boot van een grondige evaluatie van de wet en de FCEE af te houden. Dat de samenleving faalt –  in het omgaan met kwetsbare mensen, met lijden en dood.

Loopgravenoorlog

En de kerk die het leven en de menselijke waardigheid van het begin tot het einde verdedigt, wordt verdacht gemaakt. Zij oefende zogezegd druk uit op het openbaar ministerie om tot vervolging over te gaan. Maar ‘nooit nog zal een pastoor in onze plaats beslissen,’ zo beklemtoont schrijver Tom Naegels. Daar is volgens hem weinig kans toe, gezien ‘de schaarse katholieken die dit land nog telt’. Gelukkig liggen tweeduizend jaar duistere middeleeuwen achter ons en is de Benelux voorloper in gelegaliseerde euthanasie. Vreemd toch dat de rest van de wereld niet snel volgt en ocharme wie voor mei ’68 leefde…

Wie nog vragen stelt bij de euthanasiepraktijk, kijkt maar beter uit. Zo viel meester Walter Van Steenbrugge tijdens het proces het gezin Lemmens-Cools aan. Ongeziene intimidatie. Ja, filosoof Willem Lemmens uit al langer terechte bedenkingen. Mag dat nog als academicus? Ja, zijn echtgenote Kathleen Cools is anker van Terzake dat in 2016 de zussen Nys hun verhaal liet doen. Mag zij straks nog programma’s presenteren waarin euthanasie of kerk en geloof ter sprake komen? Ja, hun zoon Hendrik Lemmens werkt op het kantoor van de gewraakte advocaat Fernand Keuleneer. Et alors? Telkens weer wordt met zulke uithalen een grondige evaluatie en een sereen debat onmogelijk gemaakt. Er is weinig hoop dat die er op korte termijn wel komen. Iedereen zit alweer in de loopgraven.