Wat na super Super Tuesday?

1 maart was super super Tuesday of Tsunami Tuesday, en welke lessen kunnen we trekken op basis van de uitslagen, met het oog op de race naar de nominatie van eind juli? Zowel voor de Republikeinen (R) als de Democraten (D) is het nog een lange rit, want niemand heeft al de helft van de delegates binnengehaald. Inderdaad voor de democratische nominatie zijn er 2.383 afgevaardigden nodig, en bij de republikeinen 1.237. Dan heeft men een meerderheid op de conventies van eind juli. Bovendien is er in het komende weekend opnieuw een hoogdag, met zaterdag voorverkiezingen in de staten: Kansas (caucus, D&R), Kentucky (caucus, D&R), Louisiana (primary, D&R), Maine (primary R) en Nebraska (caucus D). En voor de diegenen die er hun volledig weekend aan willen besteden, zijn er zondag nog de primaries in Maine (D) en op het rijke eiland Ruerto Rico (R).

Super super Tuesday ging over 11 Republikeinse staten, en over de democraten. Deze laatste partij hield ook een caucus op het territorium American Samoa. Daarmee was het de belangrijkste electorale dag op de kalender der voorverkiezingen.

Welke lessen leerden beide partijen tot nog toe?

Democraten

Bij hen zijn er bijzonder weinig kandidaten komen opdagen om Obama op te volgen. Het is duidelijk dat de partijleiding alles op alles zet om de gewezen first lady Hillary Rodham-Clinton, de 69-jarige methodiste uit de staat New York aan de nominatie te helpen. Bovendien zijn de bijna 800 zogenaamde super delegates een doorgestoken kaart, een middel om de favoriete van de partij aan de nominatie te helpen. Alleen senator Sanders, de 74-jarige jood uit de staat Vermont, durft het aan om tegen Hillary in te gaan. Eerder al won Sanders de staat New Hampshire, en op super super Tuesday ook vier andere staten: zijn thuisbasis Vermont, Oklahoma, Minnesota en Colorado. Clinton won met veel geluk de caucus in Iowa (50%), won nipt die in Nevada (53%), en had South Carolina al gewonnen. Zij haalt op de hoogdag van de voorverkiezingen nog zeven staten binnen: Arkansas, Alabama, Georgia, Massachusetts, Tennessee, Texas en Virginia. Daarmede staat Clinton op één met 10 staten en 1.055 delegates. Sanders heeft vijf staten en 488 delegates.

In ieder geval heeft de kandidate een taaie klant aan senator Sanders, die ook voldoende middelen bijeen heeft gehaald om de rest van de race uit te rijden. Maar wat gaat Hillary Clinton doen met Sanders en zijn delegates? Gaat ze deze negeren op de conventie of gaat zij Sanders iets aanbieden in haar eventuele kabinet? We kunnen hier denken aan een post à la secretary of Labor. Concluderend moet men stellen dat Sanders de race naar de Democratische nominatie ernstig vertraagt voor Hillary.

Republikeinen

De Texaanse conservatieve senator en baptist Ted Cruz (45 jaar), won reeds Iowa en heeft op 1 maart zijn thuisstaat Texas binnengehaald alsook Oklahoma en Alaska. Cruz is sterk gelieerd met de conservatieve protestantse Tea party binnen de eigen partij. Het is maar de vraag hoe ideaal dat is om de nominatie binnen te halen. Hij staat nu op vier staten en 205 delegates. Maar de revelatie van deze campagne is de vastgoedmiljardair uit New York City: Donald Trump (presbyteriaan, 70 jaar). Hij won al drie staten (New Hampshire, Nevada en South Carolina) en 1 maart kwamen er nog zes bij (Arkansas, Alabama, Georgia, Massachusetts, Tennessee en Vermont). Hij staat op 9 staten en 315 delegates. Opvallend is wel dat Trump wint in het conservatievere zuiden, maar ook in veel gematigdere noordelijke staten. Senator Rubio (44 jaar, katholiek) heeft op de Tsjunami Tuesday Minnesota binnengehaald en staat op 106 delegates.

Het succes van Trump is te relateren met zijn outside the box-campagne en dit succes wijst op het brede ongenoegen bij vele republikeinse kiezers. Trump heeft een belangrijk endorsement gekregen met de steun van de gematigde katholieke gouverneur van de staat New Jersey, Chris Christie. Trump betaalt zijn campagne zelf en doet dus geen beroep op de publieke financiering. Dit is populair. Met hem komen er ook traditioneel Republikeinse thema’s weer naar voren: economisch protectionisme (bijvoorbeeld wat betreft de invoer van staal) en isolationisme, een minder actief optreden in het buitenland. Hij is niet de kandidaat van de partij en gelijkt hierin op Reagan in 1980, die uiteindelijk de partijman George Bush meenam als running mate. Is dat de rol van gouverneur Christie?

Een derde kandidaat?

Al weken spreekt men over een derde belangrijke alsook onafhankelijke kandidaat. De naam die steeds valt is die van Michael Bloomberg, de 74-jarige jood uit New York City. Van 2002 tot 2013 was hij burgemeester van de stad. Deze miljardair heeft zeker geen financiële problemen bij een dergelijke campagne, en zijn aantreden wordt een probleem voor beide andere partijen. Ook zou het meedoen van Bloomberg ervoor zorgen dat alle belangrijke kandidaten voor het Witte Huis uit de staat New York komen!

Conclusie

Deze super super Tuesday heeft klappen uitgedeeld, al heeft niemand nu al een meerderheid. Uiteindelijk was er ook maar één swing state betrokken op 1 maart: Virginia! Volgend weekend zijn er nog verkiezingen en dan volgen Ohio en Florida. Vooral die laatste staat wordt toonaangevend in november aanstaande. Florida is ook een staat met het principe the winner takes all, dus wie bovenaan uitkomt heeft meteen alle delegates, zoals bij de echte presidentsverkiezingen. Blijkbaar durft Marco Rubio het risico aan om nog mee te doen voor Florida. Een risico, want als hij daar verliest, heeft hij op zijn minst een imagoprobleem in zijn eigen staat. In ieder geval, March is the month to watch! Een belangrijke conclusie is dat het partij-establishment bij de republikeinen volledig verkeerd heeft gegokt rond de mislukte Jeb Bush. Vervolgens werd er veel te laat een campagne opgestart rond Rubio tegen Trump. In ieder geval heeft de partijleiding bij de GOP – de Republikeinse partij – de feeling volledig verloren, en dat merkt men ook aan de step-by-step-steun voor Donald Trump. De eerste om steun te geven, was zoals gezegd de gouverneur van de belangrijke swing state New Jersey. Wordt deze Chris Christie (53 jaar en katholiek) de jongere en gematigdere running mate van Trump? Christie heeft het voordeel dat hij al bewezen heeft een staat te kunnen leiden. Bij de republikeinen stelt zich ook de vraag hoelang de huidige kandidaten nog in de race blijven? Cruz en Rubio zijn met hun 44 en 45 jaar nog jong. Zij hebben nog tijd voor zich om hun ambities waar te maken.

Vervolgens de Democraten: wie zal Hillary kiezen als running mate? In ieder geval zal zij een zuidelijke man moeten zoeken, die ook aanspreekt bij de katholieke latinobevolking ginds. Voorbeelden zijn Charly Crist, de oud-gouverneur van Florida die in 2010 de republikeinen verliet voor de democraten, en Martin Heinrich, de senator uit New Mexico. Er kan geen twijfel bestaan over de bekwaamheid van Hillary Clinton, maar zij sleept een verleden van schandalen mee. Haar populariteit wordt in Europa vaak overschat.

De verkiezingen van 2016 hebben voor het eerst een electoraat dat voor bijna een derde bestaat uit minderheidsgroepen, met de latino’s op kop. Daar zal rekening mee gehouden moeten worden.

Indien we ervan uitgaan dat op 8 november de eigenlijke verkiezing zal gaan tussen Trump en Clinton, dan wordt de keuze van de running mate belangrijk. Voor beide presidentskandidaten is het nu of nooit, want jong zijn ze niet meer. Een jongere vicepresident kan vanuit zijn positie later misschien een gooi doen naar het Witte Huis.

Prof. Herman Matthijs, doceert o.a. de cursus over de VS aan de UGent en de VUB.

Foto: (c) Reporters