Zoogdieren eten, waarom nog?

Een vegetariër ben ik nooit geweest. ‘Hoektanden, weet je.’ ‘Het is de natuur’. Hoe juist ook, het zijn argumenten die verwijzen naar ons verleden, niet naar onze toekomst.

Het stenen tijdperk is niet gestopt door een gebrek aan stenen. Het vleestijdperk zal niet stoppen door een gebrek aan vlees. We zijn in volle evolutie, en er zijn logische, praktische en morele bezwaren tegen sommige onderdelen van onze vleesconsumptie. Er zijn steeds meer en betere alternatieven. We zullen onze vleesconsumptie niet aanpassen omdat we moeten, we zullen ze aanpassen omdat we willen. Omdat het beter is. Smakelijker. Gezonder. Alles, en nu onmiddellijk? Natuurlijk niet. Evolutie, geen revolutie.

‘Never waste a good crisis’

Covid-19 helpt ons een aardig eind op weg. Corona is een zoönotisch virus. Een virus dat zeer makkelijk overspringt naar de mens omdat het zijn oorsprong vindt in soorten die ons zeer nabij zijn: andere zoogdieren. Waarom doen we dat eigenlijk nog, dieren uit het wild eten? Zoogdieren eten? We sprokkelen onze paddenstoelen toch ook al lang niet meer in de bossen? Waarom plukken we nog dieren uit de natuur om op te eten, met alle gezondheidsrisico’s van dien? Het is niet meer van deze tijd en we zouden er beter mee stoppen.

Covid-19 is slechts het laatste voorbeeld in een lange rij. Herinneren we ons de dollekoeienziekte nog, die bij de mens Creutzfeldt-Jakob veroorzaakt? Schapen hadden al lang te kampen met de zenuwziekte ‘scrapie’. Kadavers van schapen die om die reden geslacht zijn zouden verwerkt zijn in dierenvoeding zónder ze voldoende te verhitten. Onze grasetende vrienden kregen dit vlees voorgeschoteld. Toen mensen ziek werden van deze besmette koeien ging Europa ook op slot, en dit was niet eens zo lang geleden.

Ebola, Marburg, hondsdolheid, brucellose, miltvuur, pest, … de lijst met ziekten en argumenten is lang en indrukwekkend. Zullen we het dan met minder moeten doen? Ik denk het niet. Gelukkig maar, want negatieve keuzes slagen er nooit in om door te breken.

Slagers blijven bestaan

De toekomst is beloftevol. Een zijsprong naar een bedrijfsbezoek vorig jaar. Via VOKA volg ik een Platotraject. Daar leerde ik een bedrijfsleider kennen van een groot bedrijf dat specerijen en smaakmengelingen verkoopt, onder andere aan de slagers. Het is een visionair bedrijf dat vandaag nadenkt en werkt rond het product van hun klanten volgend jaar maar ook binnen 10 jaar. We hebben na de rondleiding fantastisch lekkere versbereide kip gegeten. Smaakte én kauwde als kip. Gemaakt van melkeiwitten. Kwam geen kip aan te pas.

Ze werken aan mengsels en specerijen zodat onze slagers ook morgen alle soorten burgers en vleesbereidingen zullen blijven verkopen, maar dan zonder vlees. Mét toegevoegde vezels, vitamines, smaken en lekkers (kaas, tomaten, …) zoals je wil. Vers bereid. Uit melkeiwit (platte kaas eigenlijk) of alternatieven. Gelijkaardig in prijs aan wat we vandaag eten. Even lekker, veel gezonder. Beter voor de cholesterol. Onze stoelgang. Ons gewicht.

Spek kan perfect zonder varkens geproduceerd worden. Salami van kalkoen. Feta vervangt voor mijn smaak perfect het vlees in de spaghettisaus. Zelfde prijs, gezonder, even smakelijk. Het deels of zelfs volledig schrappen van zoogdieren uit ons dieet lijkt zeer moeilijk, maar eens de mentale switch gemaakt blijkt het vrij makkelijk.

Dieren eten en moraal

Het verlost ons ook van het morele bezwaar: van alle dieren die we eten zijn de zoogdieren het meest gelijkend op ons. Onze slachthuizen zijn zeer efficiënt en hygiënisch. Humaan vind ik ze niet. Is het aanvaardbaar om dieren die emoties beleven gelijkend aan de onze te kweken met geen ander doel dan hen te doden? Ik stel me daar steeds meer vragen bij.

Zoogdieren zijn als groep geëvolueerd en worden onder andere gekenmerkt door zogen, zorgen voor jongen, melk geven, familiale- en groepsverbanden. We begrijpen hoe een zoogdier zich voelt. Niet denkt, voelt. Iedereen met honden of katten thuis weet wat ik bedoel. Mensen met paarden ook. En ga zo maar door. Zoogdieren zijn behoorlijk gelijk aan ons. Ooit was het bittere noodzaak om zoogdieren te eten. Dat is niet langer zo.

Nuance

Er blijft bijzonder veel te eten als we zoogdieren grotendeels schrappen. Vogels, vissen, kreeften. Inktvissen en insecten: verschillend genoeg om veel veiliger te zijn als het over overdraagbare ziektes gaat. Emotioneel veel verder weg van ons, dus moreel veel logischer als voedselbron.

Geen zwart of wit, nuance. Ja, ik eet nog vlees én wil dat blijven doen. Maar ik zou graag meer betalen voor een humaan behandeld dier. Voor mij persoonlijk hoeft dat geen zoogdier te zijn, of enkel als het bijvoorbeeld gekweekt is voor een andere reden zoals melkproductie. De slacht als bijzaak, niet hoofdzaak voor het kweken. Melkkoeien worden nu al afgemest als hun beste melkperiode achter de rug is voor onze betere restaurants. Een delicatesse blijkbaar. Dan betaal ik met plezier ook een goede prijs zodat onze landbouwers uit de kosten komen en men het slachten op een humane wijze kan herdenken.

Een volgende stap richting verlichting en humanisme. Veiliger voor ons als soort. Niet omdat we moeten. Wel omdat de alternatieven beter worden. Smakelijker. Gezonder. Alles, en nu onmiddellijk? Natuurlijk niet. Evolutie, geen revolutie.