1 januari. Historische dag: nieuwe spelling afgeklopt in Vlaanderen

Annie de Reuver (1917-2016)

2016   Overlijden in Rotterdam (Zuid-Holland) van zangeres Annie de Reuver (98). Ze was met name door haar optredens bij The Ramblers zeer populair in de dertiger en veertiger jaren van de twintigste eeuw. Alhoewel, haar waarschijnlijk meest bekende nummer, Kijk eens in de poppetjes van mijn ogen, nam ze op in 1952.

De Reuver is vier keer getrouwd geweest en vier keer gescheiden, een record in die tijd. Ze had twee geadopteerde kinderen van wie er een op 2-jarige leeftijd verdronk.

2007   Een Boeing 737-400 van Adam Air verdwijnt boven Celebes (Indonesië) van de radar. Alle 102 passagiers en bemanningsleden komen om.

Shirley Chisholm (1924-2005)

2005   Overlijden in Ormond Beach (Florida) van Shirley Chisholm (80), het eerste zwarte vrouwelijke federale parlementslid in de VS. Van 1969 tot 1982 zetelde ze voor de Democraten in het Huis van Afgevaardigden. Ze was opgegroeid in een zwarte wijk van New York en maakte dan ook bezwaar toen zij in de landbouwcommissie werd benoemd. Ze eiste overplaatsing, wat ongehoord was, maar kon overstappen naar de commissie voor veteranenzaken. Toen haar ideologische tegenpool (voorstander van rassenscheiding) George Wallace (ook een Democraat) werd neergeschoten zocht zij haar partijgenoot op in het ziekenhuis. Hij zei: ‘Wat zullen uw mensen wel niet zeggen?’ Chisholm antwoordde: ‘Ik weet wat ze zullen zeggen. Maar ik zou niet willen dat wat u is overkomen ook maar iemand overkomt’. Toen Chisholm later stemmen nodig had om het minimumloon in te voeren voor huishoudelijke hulp, zorgde Wallace voor steun van Congresleden uit het zuiden.

1995   Hotelbrand in het Switel-hotel in Antwerpen, 15 doden en 164 mensen zwaar verbranden. In 2004 is het hotel gesloopt.

1987   De Vlaamse regering erkent de IJzertoren officieel als Memoriaal van de Vlaamse Ontvoogding.

Voorop de Marva, daarachter de Milva

1982   In het Nederlandse leger worden de vrouwenafdelingen Marva (Marine Vrouwenafdeling), Luva (Luchtmacht Vrouwenafdeling) en Milva (Militaire Vrouwenafdeling) opgeheven, conform een verdrag met de Verenigde Naties over ‘gelijke kansen’ voor mannen en vrouwen. De dames zijn helemaal niet blij.

1978   Een Boeing 747 van Air India, op weg naar Dubai, stort twee minuten na vertrek uit Bombay neer. Er vallen 213 doden.

1950   In Vietnam begint de Vietminh in Tonkin een groot offensief tegen de Franse troepen onder leiding van Ho Chi Minh.

1926   Geboorte in Nuis (Groningen) van Ate Doornbosch, volkskundige en radiopresentator Hij presenteert van 1957 tot 1993 maar liefst 1300 uitzendingen van het populaire radioprogramma met Nederlandse volksliedjes Onder de Groene Linde (eerst VARA, later NOS).

1901   Oprichting van de staat Australië. Het land keurt een federale grondwet goed en wordt een zelfregerend deel (dominion) van het Britse Rijk.

Hub van Doorne (1900-1979)

1900   Geboorte in Horst (Limburg) van de ondernemer, autobouwer en uitvinder Hub van Doorne. Hij richtte samen met zijn broer Wim van Doorne (1906-1978) het bedrijf DAF op in Eindhoven, begonnen als Van Doorne’s Aanhangwagenfabriek, later Van Doorne’s Autofabriek. Hij was de uitvinder van de ‘variomatic’, een traploos automatische versnellingsbak. Tijdens de Tweede Wereldoorlog ontwikkelde hij de eerste DAF personenauto, de zogenaamde ‘rijdende regenjas’, een eenpersoons mini-auto die niet breder was dan de gemiddelde voordeur, waardoor deze in huis geparkeerd kon worden. Hij overleed in 1979 op de leeftijd van 79.

1893   Het eerste nummer van het dagblad De Telegraaf verschijnt. Het blad groeit uit tot de grootste krant van Nederland.

1881   Geboorte in Smilde (Drenthe) van Carry van Bruggen, Nederlandse schrijfster, geboren als Carolina de Haan in een streng joods-orthodox gezin met zestien kinderen. In 1900 wordt ze onderwijzeres in Amsterdam. In 1904 trouwt ze met de befaamde schrijver Kees van Bruggen. Het paar gaat in Nederlands-Indië wonen, tot 1907. Het huwelijk houdt geen stand, in 1916 volgt de echtscheiding. Die schrijft ze van zich af in haar boek Een coquette vrouw.

Andere bekende werken van Carry van Bruggen zijn In de schaduw (1907), Het Joodje (1914), Prometheus (1919), Uit het leven van een denkende vrouw, Eva (1927) en het autobiografische Het huisje aan de sloot. Ze vertaalt ook De drie musketiers van Alexandre Dumas. Ze overlijdt in 1932 op haar 51ste aan de gevolgen van een coma door een overdosis slaapmiddelen.

Hoe populair ze is geweest, blijkt uit het groot aantal straten dat naar haar is genoemd in tientallen steden. In 1997 werd voor haar in Zaandam een bronzen standbeeld onthuld. Ze was de zus van de schrijver Jacob Israël de Haan (1881-1924). Zie Vandaag van 31 december 2022.

1863   Geboorte in Parijs van de Franse historicus en pedagoog baron Pierre de Coubertin Hij blies in 1896 de Olympische Spelen nieuw leven in. Oprichter en secretaris-generaal van het Internationaal Olympisch Comité. Zijn persoonlijke motto was: ‘deelnemen is belangrijker dan winnen’. Op zijn aandringen werden ook ‘kunstwedstrijden’ onderdeel vanaf de Olympische Zomerspelen 1912. Hij won in 1912 zelf (onder pseudoniem) een gouden medaille op het onderdeel ‘literatuur’). Hij overlijdt in 1937 op de leeftijd van 74.

1844   Bij Koninklijk Besluit wordt de door het Taalcongres aanvaarde spelling officieel bekrachtigd en voor de vertaling van wetten en besluiten verplicht gesteld. Na de scheiding van 1830 was men op het vlak van spelling letterlijk ‘het noorden kwijt’ en begonnen ook de Franstaligen zich te bemoeien met de spelling van het Nederlands in Vlaanderen. Vanzelfsprekend moest die zo veel als mogelijk van het standaard-Nederlands verschillen. Een spellingstrijd ontbrandt tussen voor- en tegenstanders die van 1839 tot 1844 de gemoederen in Vlaanderen in beroering brengt. De in 1839 gepubliceerde acht spel- en taalregels van de Taalcommissie, waardoor een nauwere aansluiting bij het Noord-Nederlandse gebruik wordt nagestreefd, worden nu uiteindelijk aanvaard en bekrachtigd.

Sándor Petőfi (1823-1849)

1823   Geboorte in Kiskőrös (Hongarije) van Sándor Petőfi, nationaal dichter van Hongarije en held van de Hongaarse Revolutie van 1848. In dat jaar wordt Petőfi de voorman van de jeugd in Boedapest en tegelijk een van de intellectuele leiders van de Maartrevolutie. In de vroege ochtend van 15 maart 1848 kondigen Sándor Petőfi en zijn kameraden een Twaalfpuntenprogramma af met de eisen van de revolutionaire jeugd. Petőfi reciteert spontaan zijn gedicht Nationaal Lied (Hongaars: Nemzeti dal), dat hij voor een later evenement had gecomponeerd. Daarna gaan op pad om de studenten te mobiliseren.

Op 15 oktober 1848 werd Petőfi kapitein in het Honvédbataljon in Debrecen. In de slag bij Segesvár sneuvelt hij op 31 juli 1849, amper 26 jaar oud. Zijn lichaam of zijn graf zijn nooit gevonden.

1777   Het dorp Zuidkote (Frans-Vlaanderen) wordt onder het zand bedolven. Alleen de (nu ook verdwenen) vierkante toren kwam er nog bovenuit. Oude verhalen vertellen dat men bij stormweer nog de klokken van de bedolven toren kan horen.

Koop nu Vandaag in de loop der jaren in de Doorbraak-boekhandel.