13 augustus. Net binnen: gestorven op de dag dat zijn eerste taalwet werd aangenomen…
Lodewijk Gerrits (1827-1873)
foto © Doorbraak
En verder: Florence Nightingale, de Berlijnse Muur en de Aztekenkeizer…
Aangeboden door de abonnees van Doorbraak
Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.
Ik neem ook een abonnementElk jaar De Internationale Linkshandigendag. In 1976 is deze dag voor linkshandigen in het leven geroepen door de Amerikaan Dean R. Campbell om aandacht te vragen voor de kleine en grote ongemakken waar linkshandigen tegenaan lopen in onze rechtshandige wereld. Hij koos opzettelijk vrijdag 13 augustus 1976 als eerste ‘Internationale Linkshandigendag’.
De mens blijkt meestal rechtshandig, maar heel wat mensen doen de ene taak met links, de andere met rechts. In vele culturen moeten bepaalde taken, zoals schrijven en eten, met rechts. Ook wij schudden de hand nog steeds met rechts.
Linkshandigheid lijkt vooral nadelen te hebben. De schaar, de blikopener, het mes en de puntenslijper zijn voor rechtshandigen ontworpen. Hierdoor wordt een linkshandige dagelijks geconfronteerd met zijn linkshandigheid. Linkshandig zijn heeft ook voordelen. Bij veel sporten zoals tennis, waterpolo, schermen, boksen en badminton, hebben spelers baat bij hun linkshandigheid.
1966 Mao begint de ‘Culturele Revolutie’ in China. Het partijkader wordt naar speciaal opgezette scholen op het platteland gestuurd om zijn kennis van het communisme op te frissen. Lichamelijke arbeid staat centraal uit solidariteit van de intellectueel met de boer en arbeider. De enige films en theaterstukken die vertoond mogen worden, zijn acht revolutionaire modelwerken (Yang Ban Xi).
In de praktijk komt het neer op het vernielen van eeuwenoude gebouwen en het bestormen van scholen, fabrieken en instituten. De Rode Gardes vallen ook de verraders van het communisme aan: leraren, priesters en zelfs ouders worden beschuldigd, vernederd en vermoord.
De revolutie werd in gang gezet door partijleider Mao Zedong om zijn absolute macht te herstellen. Mao had deze positie verloren door de mislukking van zijn (sociaaleconomische) Grote Sprong Voorwaarts. Daarbij stierven volgens verschillende schattingen 18 tot 45 miljoen Chinezen. Schattingen van het aantal doden ten gevolge van de gewelddadigheden tijdens de Culturele Revolutie variëren tussen de 1,7 miljoen en 8 miljoen mensen.
1961 In Berlijn wordt begonnen met de bouw van de Berlijnse Muur, om het oostelijk en westelijk deel van de stad te scheiden. De DDR wil zo een eind maken aan de uittocht van Oost-Duitsers. De westerse mogendheden laten begaan, hoewel het hier om een flagrante schending gaat van het naoorlogse statuut van de Duitse hoofdstad.
De 45,3 kilometer lange muur wordt een symbool van de Koude Oorlog en van de opdeling van Duitsland. Tijdens vluchtpogingen worden bij de Muur in de loop der jaren 125 à 200 mensen doodgeschoten door Oost-Duitse grenswachten. De Berlijnse Muur valt op 9 november 1989 en wordt in 1990-1991 afgebroken.
1960 De Centraal-Afrikaanse Republiek verklaart zich onafhankelijk van Frankrijk.
1940 Overlijden van Georges Blachon auteur van Pourquoi j’aime la Flandre, vertaald door Stijn Streuvels onder de titel Waarom ik Vlaanderen liefheb.
1939 Gerard Walschap voltooit te Wenduine de eerste versie van zijn roman Houtekiet.
1926 Geboorte Cubaanse dictator Fidel Castro op een suikerplantage in Birán, als zoon van een rijke boer. Hij studeert aan katholieke colleges en vestigt zich als advocaat in Havana. In 1953 organiseert hij de (mislukte) aanval op de Moncada-kazerne. Vanuit het maquis kan hij in 1959 het regime van president Fulgencio Batista verdrijven en de macht veroveren.
De economische sancties van de Verenigde Staten radicaliseren zijn revolutie die tot dan toe eerder nationalistisch was. In 2006 draagt hij zijn bevoegdheden over aan jongere broer Raúl. Fidel Castro overlijdt in 2016, 90 jaar oud..
1910 Overlijden in Londen van de Engelse verpleegkundige Florence Nightingale (90). Haar voornaam heeft ze te danken aan haar geboorteplaats: Florence ofte Firenze in Italië. Ze is de grondlegger van de moderne verpleegkunde. Ze kreeg een legendarische reputatie als verpleegster tijdens de Krimoorlog (1853-1856). Ze richt in 1856 een verpleegstersschool op in het St. Thomashospitaal in Londen.
1827 Overlijden in Antwerpen van Lodewijk Gerrits (46), drukker auteur en Vlaams politicus. Hij sticht in 1852, samen met zijn schoonbroer de drukkerij Kennes en Gerrits op, die hij vanaf 1861 na de dood van zijn vennoot alleen bestuurt en dit tot aan zijn dood.
Als snel wijdt Gerrits zich aan de letterkunde onder meer met De Zoon des Volks (1847), een historische roman waarin Vlaamsgezindheid en sociale zin primeerden. Vanaf 1860 wijdt Gerrits zich volledig aan de politiek.
In 1861 is hij medestichter van de Nederduitse Bond, waarvan hij tweemaal voorzitter was. Hij stelde het reglement van de Bond op en treedt veelvuldig op als spreker op meetings. In zijn Waakt op! Gij die slaapt. Een ernstig woord tot alle Vlamingen, die hun land en hunnen taal liefhebben (18 maart 1861) pleit hij opnieuw voor het opzijzetten van alle partijzucht en voor het steunen van uitsluitend Vlaamsgezinde kandidaten.
Van januari 1863 tot september 1872 zetelt Gerrits als Antwerps gemeenteraadslid voor de Meetingpartij. In die hoedanigheid ligt hij mee aan de basis van de invoering van het Nederlands als officiële taal van de stad Antwerpen (27 augustus 1866). In 1865 was hij medestichter van het weekblad Het Vrije Woord, de spreekbuis van de gematigde, meer liberaalgezinde vleugel van de Meetingpartij.
In 1866 wordt Gerrits samen met De Laet en Edward Coremans als kandidaat van de Nederduitse Bond tot volksvertegenwoordiger voor de Meetingpartij verkozen. In november 1867 dient hij tevergeefs een wetsvoorstel in tot regeling van het taalgebruik in rechtszaken. Als Coremans op 13 april 1872 opnieuw een wetsvoorstel inzake het taalgebruik in het gerecht neerlegde, was Gerrits dan ook een van de medeondertekenaars. Gerrits sterft op de dag dat dit wetsvoorstel werd bekrachtigd als allereerste taalwet.
1521 Cuauhtemoc, de laatste Azteekse keizer, geeft zich over aan de Spaanse conquistador Hernán Cortés. Tijdens het beleg van de stad Tenochtitlan, de hoofdstad van het Azteekse Rijk, wordt de toestand onhoudbaar. Als Cuauhtemoc vermomd probeert te vluchten, wordt hij gevangengenomen door de Spanjaarden. Cuauhtemoc geeft zich hierop over aan de Spaanse bevelhebber Hernán Cortés. Hij geeft de Spanjaard zijn mes en vraagt Cortés hem te (laten) doden.
Maar de Spanjaarden besluiten Cuauhtemoc niet te doden. Ze zijn op zoek naar Azteekse goudschatten en willen weten waar die liggen. De Aztekenleider zegt dat er geen schatten zijn, maar de Spanjaarden geloven hem niet en besluiten hem te martelen. Ze houden onder meer zijn voeten in het vuur maar Cuauhtemoc blijft weigeren iets te vertellen over verborgen schatten. Op 25 februari 1525 laat Cortés de Azteek ophangen.
In Mexico wordt Cuauhtemoc door velen als held vereerd. Veel Mexicanen zijn naar hem vernoemd.
Tags |
---|
Luc Pauwels is historicus, gewezen bedrijfsleider en stichtte het tijdschrift 'TeKoS'.
Schrijfster Henriëtte Roland Holst groeide op als notarisdochter en werd onder invloed van Herman Gorter marxiste. Ze evolueerde van sociaal-democrate tot overtuigd communiste.
‘Afgrond’ verhaalt de waargebeurde verhouding tussen Venetia Stanley en de veel oudere Britse premier Henry Asquith, die leidde tot een kabinetscrisis.