13 DECEMBER, historische dag. Zweden viert Sint-Lucianacht: feest van licht in de duisternis

Elk jaar     In Scandinavië viert men vandaag het Sint-Luciafeest, (in het Zweeds Lussenatta, nacht van Lucia). Dit feest van ‘het licht in de duisternis’ is de opvolger van een oude heidense traditie. De naam Lucia is afgeleid van het Latijnse lux, wat ‘licht’ betekent. Ook vandaag nog opent het Sint-Luciafeest de cyclus van de Twaalf Nachten die voorafgaan aan Kerstmis ofte het Joelfeest.

2006    Een speciale nieuwsuitzending van de Franstalige Belgische televisiezender RTBF veroorzaakt veel opschudding: in een onderbreking van een regulier programma wordt dramatisch gemeld dat Vlaanderen zich onafhankelijk heeft verklaard en dat koning Albert II is gevlucht. Een ‘reporter ter plaatse’ interpreteert dramatisch de gedoofde lichten van het koninklijk paleis in Brussel. Beelden worden getoond van trams die aan de taalgrens rechtsomkeer moeten maken… Het blijkt bedoeld als een grap, ‘om een debat over de toekomst van België aan te zwengelen’. De reacties langs Franstalige kant schommelen tussen ongeloof en regelrechte paniek en zullen nog dagen aanhouden.

2002    De Europese Unie bereikt een akkoord over de toetreding van tien nieuwe landen op 1 mei 2004: Polen, Tsjechië, Hongarije, Slowakije, Slovenië, Estland, Letland, Litouwen, Malta en Cyprus.

1981     Overlijden te Sint-Kruis van Nora Puype, Vlaams-nationale onderwijzeres en vrouwenleidster. Ze wordt algemeen secretaris van de Vlaamse Landsbond voor Rooms-Katholieke Vrouwen en Meisjes (1919-1928), daarna stichtend lid en ondervoorzitster (1930- 1941) van het Vlaams Nationaal Vrouwenverbond (VNVV). Als haar man, Jozef Devroe, in november 1941 burgemeester van Brugge wordt, neemt ze ontslag als VNVV- ondervoorzitster. Ze hebben samen zeven kinderen. Tijdens de bezetting sticht ze in Brugge diverse sociale werken, onder andere Moeder en Kind.

In 1949 is ze ‘verruimingskandidate’ voor de Christelijke Volkspartij (CVP) op de Brugse senaatslijst maar wordt niet verkozen. Vanaf 1949 hield ze een reeks voordrachten voor de Dietse Meisjes. Haar zoon, advocaat Jan Devroe, wordt later CVP-schepen in Antwerpen.

1966    Ten zuidoosten van Amsterdam wordt de eerste paal voor een nieuwe wijk geslagen: de Bijlmermeer. Deze ‘stad van de toekomst’ verkommert in de kortste keren.

Robert van Genechten (1885-1945)

1945     De Antwerpse jurist Robert van Genechten beneemt zich van het leven in de gevangenis van Den Haag. Hij is dan net 50. De vrijzinnige Antwerpse scholier Van Genechten begint door oorlogsomstandigheden zijn rechtenstudie aan de Rijksuniversiteit te Utrecht. De Vlaamsgezinde student sluit zich aan bij het activisme. Hij werkt mee aan De Vlaamse Post en aan De Goedendag, maandblad van Vlaamse studenten uit het middelbaar en normaalonderwijs. In Utrecht wordt Van Genechten lid van het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) en publiceert een brochure De vervlaamsing der Gentse Hogeschool (1916). Na de opening van de vernederlandste Gentse universiteit in datzelfde jaar vervolgt hij daar zijn rechtenstudies. Hij oefent er een grote Heel-Nederlandse invloed uit op het studentenleven, o.m. als voorzitter van de studentensociëteit Uilenspiegel.

In 1918 keert Van Genechten terug naar Nederland. Het assisenhof te Antwerpen veroordeelt hem bij verstek tot acht jaar. Na zijn studies vestigt hij zich te Utrecht als advocaat en in 1928 werd hij privaatdocent in de staathuishoudkunde aan de Utrechtse universiteit. Hij blijft een overtuigd Vlaams-nationalist met bijzondere aandacht voor sociaaleconomische aspecten. In 1931 verwerft Robert van Genechten de Nederlandse nationaliteit en vervoegt in 1934 de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) van Ir. Anton Mussert. Hij drukt er waar het maar kan zijn Heel-Nederlandse visie door. Zijn brochure Dietse Verbondenheid staat daar model voor. Hij is vanaf 1936 redacteur van het ideologische partijmaandblad Nieuw Nederland. In oktober 1938 wordt hij vormingsleider van de NSB.

In 1940 wordt Van Genechten procureur-generaal bij het gerechtshof in Den Haag. Hij raakt in conflict met de SS en wordt in 1943 uit zijn functies ontheven. Hij had zich nl. verzet tegen het Duitse optreden tegen studenten, tegen het werven van vrijwilligers voor de Waffen-SS, tegen het doden van gijzelaars voor aanslagen op NSB’ers en tegen het afleggen van de eed op Hitler door de Nederlandse Oostfrontvrijwillgers. Na de bevrijding wordt hij ter dood veroordeeld. Hij noteert dat hij verkiest ‘het zelf uit te voeren’.

Maurits Josson (1855-1926)

1926    Overlijden in Leiden van de Antwerpse advocaat Maurits Josson. Hij is de eerste advocaat die een Nederlandse naamplaat op zijn deur aanbrengt. Zijn eerste tussenkomst in het Nederlands voor een rechtbank werd gesanctioneerd met een schorsing van twee jaar! Van 1890 tot 1901 trekt Josson naar Zuid-Afrika als vrijwilliger in het Boerenleger. Terug in Vlaanderen wordt hij weer advocaat in Brussel en ijvert voor een onafhankelijke Vlaamse partij. Josson wordt oprichter van de Vlaamse Landsbond, lid van de Raad van Vlaanderen en hoogleraar aan de vernederlandste universiteit te Gent. Hij is auteur van een merkwaardig werk Frankrijk, de eeuwenoude vijand van Vlaanderen en Wallonië (1913) en van een nog steeds actuele De Belgische Omwenteling van 1830 (drie delen,1930).

1815    Geboorte in Antwerpen van Jan de Laet, Vlaams letterkundige, arts en volksvertegenwoordiger en een van de belangrijkste voormannen van de beginnende Vlaamse Beweging. De Laet is lid van de Nederduitse Bond, de Vlaamsgezinde spil van de Antwerpse Meetingpartij. In 1863 is hij de eerste volksvertegenwoordiger die in de Kamer de grondwettelijke eed in het Nederlands aflegt. Met De Laet evolueert de Vlaamse Beweging van een literaire naar een politieke beweging. Met zijn wetsvoorstel van 1876 ligt hij aan de basis van de tweede Belgische taalwet, naar hem de Wet De Laet genoemd, die het Nederlands in de administratie herstelt.

1822    Koning Willem I van de Verenigde Nederlanden sticht de Algemene Nederlandse Maatschappij ter Begunstiging van de Volksvlijt waaraan voor een groot deel de opbloei van de industrie in de Zuidelijke Nederlanden te danken is. In 1830 wordt deze vennootschap de beruchte Société Générale de Belgique.

1889    In België wordt de eerste Wet op de arbeid van vrouwen en kinderen van kracht. Men kijkt zijn ogen uit als men leest wat nog wél was toegelaten: industriearbeid voor kinderen vanaf 12 jaar; werkdagen van 12 uur voor jongens van 12 tot 16 en meisjes van 12 tot 21; nachtarbeid voor jongens vanaf 16 jaar…

1473     Hertog Arnoud van Gelder tekent te Abbeville aan de Somme een overeenkomst waarmee hij zijn hertogdom Gelderland en het graafschap Zutphen afstaat aan de Boergondische hertog Karel de Stoute. De druk van Karel de Stoute, die er op uit was alle Nederlandse gewesten onder Boergondisch bestuur te verenigen was hem te groot geworden. Arnoud geeft de voorkeur aan een forse som geld in de plaats van een uitzichtloze oorlog. Uiteraard is er in Gelre veel oppositie tegen de nieuwe vorst en de opvolging zal pas in 1543 definitief worden geregeld. Hertog Arnoud is in zijn hofstad Grave altijd erg geliefd gebleven, niet het minst voor het vermijden van een vernietigend conflict.