13 maart. Net binnen: Jacob Heremans overleden, introduceerde Nederlandse letterkunde in Gentse universiteit

Emmy Verhey (°1949)

2012   Zwaar busongeval in een tunnel op A9 nabij Sierre te Zwitserland: 22 kinderen laten hierbij het leven, het merendeel uit een school in Lommel (Limburg), een minderheid uit een school in Heverlee (Vlaams-Brabant). Ook alle aanwezige volwassenen (4 begeleiders en 2 buschauffeurs) komen om.

1992   Een aardbeving in Oost-Turkije kost meer dan 500 mensen het leven.

1949   Geboorte in Amsterdam van Emmy Verhey, Nederlandse topvioliste. Ze geeft haar eerste optreden als 12-jarige (voor 2500 mensen) in 1962 en wint op haar 18de het befaamde Tsjaikovski Concours in Moskou. Ze concerteert wereldwijd en coacht jong talent. Van 1983 tot 2002 is zij docente viool aan het Utrechts Conservatorium. Ze heeft meer dan 55 grammofoonplaten en cd’s op haar naam staan. In 2015 nam ze afscheid van het concertpodium.

1947   Geboorte in Herstal van de tweeling José en Jean-Marie Happart.

1925   In de Amerikaanse staat Tennessee verbiedt een wet voortaan het onderwijzen van Darwins evolutieleer op alle scholen.

1921   Mongolië verklaart zichzelf onafhankelijk van China.

Frans van der Elst (1920-1997)

1920   Geboorte in Neder-over-Heembeek (Brussel) van Frans van der Elst, eerste voorzitter van de Volksunie. Zie Vandaag van 13 februari 2022.

1918   In de wel meest bewogen episode van de geheime Frontbeweging, met name die van de ‘Vliegtochten’ ofte nachtelijke propagandatoeren, reageren de Vlaamsgezinde soldaten met een andere soort van manifestaties: op 13 maart 1918 ’s avonds worden er op verscheidene plaatsen tegelijk korte, felle betogingen gehouden, die opzien baren en de overheid danig ongerust maken.

1901   In Duitsland wordt de eerste Mercedes gebouwd door de firma Daimler.

1884   Overlijden in Gent van Jacob Heremans (59), Vlaams politicus en hoogleraar. Hij is geboren in Antwerpen als de zoon van een kopergieter. Heremans begint als leraar aan het Gentse atheneum en huwt in 1849 Constance de Hoon (1818-1908). Zijn schoonzus Virginie de Hoon was in 1840 gehuwd met Karel L. Ledeganck.

Als overtuigd flamingant en Heel-Nederlander oefent hij een grote invloed uit op tal van latere politici, zoals Julius Vuylsteke, Gustave Rolin-Jaequemyns, Julius De Vigne en Emiel Trossaert (de ware naam van Emiel Moyson), Tony Bergmann, Paul Fredericq, Julius de Vigne, Karel Versnaeyen en Julius Sabbe.

Bij zijn stichting in 1852 stuurt het genootschap ’t Zal wel gaan meteen een verzoekschrift naar de regering met vraag tot oprichting van een leergang Nederlandse letterkunde aan de Gentse rijksuniversiteit. In november 1855 wordt de cursus gestart door Constant Serrure als hoogleraar en Jacob Heremans als lector. Opgegroeid in het Vlaamse culturele leven te Antwerpen sluit Heremans zich na zijn benoeming onmiddellijk aan bij De Tael is gan(t)sch het Volk, waar hij Jan F. Willems, Prudens van Duyse, Karel Ledeganck, Ferdinand A. Snellaert en anderen ontmoet. Hij wordt in 1864 hoogleraar en zijn leeropdracht wordt nadien uitgebreid met geschiedenis van de Nederlandse letterkunde, vergelijkende taalkunde en in 1881 met de vergelijkende letterkundige geschiedenis van de moderne Germaanse volkeren.

In 1851 is Heremans medeoprichter van het Willemsfonds, een vereniging waarvan hij in 1875 voorzitter wordt. Als liberaal politicus zetelt hij in de Oost-Vlaamse provincieraad van 1870 tot 1876, en in de Gentse gemeenteraad vanaf 1875. In 1879 wordt hij er schepen van Onderwijs. Tot zijn ontslag in 1882 is hij een overtuigd promotor van het openbaar onderwijs. Heremans was niet antigodsdienstig, maar hij richtte zich wel tegen de grote invloed van de clerus in de politiek.

Jacob Heremans was Heel-Nederlander in hart en ziel. Die overtuiging deelde hij mee aan zijn leerlingen en dit werd een van de hoofdkenmerken van ’t Zal wel gaan. Hij was al in 1849 medestichter van de Nederlandse congressen en nam er vrijwel ononderbroken aan deel. Door zijn vele publicaties in Nederlandse tijdschriften en zijn werk als filoloog was hij goed bekend bij onze noorderburen en had er een uitstekende naam. Vanaf 1874, bij het eerste verschijnen van het Tijdschrift voor Letteren, Wetenschap en Kunst, had hij gedurende tien jaar de leiding over het Nederlandsch Museum.

Kort voor zijn dood bekeerde hij zich tot het protestantisme. Na zijn overlijden werd op zijn wens zijn bibliotheek aan de Gentse Rijksuniversiteit geschonken en zijn privé-archief verbrand.

Aanslag op tsaar Alexander II (1818-1881)

1881   De Russische tsaar Alexander II (1818-1881) sterft in Sint-Petersburg, enkele uren nadat hij ernstig gewond was geraakt bij een bomaanslag door de radicale student Ignati Grinevitski. Het is de zevende aanslag die op deze tsaar wordt gepleegd. Bij deze aanslag staat zijn zoon en troonopvolger Alexander III naast hem, maar blijft ongedeerd.

1861   De première van de Parijse versie van Richard Wagners Tannhäuser onder leiding van Pierre-Louis Dietsch loopt op zo’n fiasco uit dat de productie al na drie uitvoeringen wordt gestaakt. De belangrijkste reden hiervoor was dat Wagner een balletintermezzo opnam in de bewerking van zijn opera als concessie aan de smaak van het Franse publiek, maar atypisch direct aan het begin van de opera en niet in het tweede bedrijf, zoals gebruikelijk was in Franse opera’s in die tijd. De uitvoering werd systematisch verstoord door bepaalde ‘clubs’ met fluiten en gebrul.

Ongeacht dit was Wagners woede echter gericht op Dietsch, die hij als incompetent beschouwde en die zich had verzet tegen zijn suggestie dat Wagner ten minste één repetitie zelf zou leiden, om de nuances van het werk met Dietsch en de andere deelnemers uit te werken. In een brief aan de operaregisseur klaagde Wagner tevergeefs over de ‘incompetente en ontoereikende’ dirigent die hem was ‘opgedrongen’.

1830   Te Brussel stort een ziekenhuis in: 7 kinderen komen hierbij om het leven.

1781   De Britse astronoom William Herschel (1738-1822) ontdekt de planeet Uranus. De astronoom is echter niet de eerste die de planeet waarneemt. Bekend is dat zijn landgenoot John Flamsteed de planeet in 1690 al ziet. Hij denkt echter dat om een ster in het sterrenbeeld Stier (Taurus) gaat. Tachtig jaar later wordt de planeet twaalf keer waargenomen door een andere astronoom, Pierre Lemonnier, maar ook hij denkt dat het om een ster gaat.

In 1986 wordt de planeet voorbijgevlogen door de Amerikaanse ruimtesonde Voyager-2. Dan worden de zogenaamde wolkenbanden om de planeet ontdekt. De planeet is vernoemd naar de god Uranus uit de Griekse mythologie.

1564   Kardinaal Granvelle verlaat Brussel om zich naar Spanje terug te trekken. De vreugde in de Nederlanden, waar hij zich onmogelijk had gemaakt, is zeer groot. Alhoewel afwezig, blijft hij titulair aartsbisschop van Mechelen tot 1583.

222   Julia Avita Mamaea, moeder van keizer Alexander Severus wordt regentes over haar 13-jarige zoon en krijgt van de Senaat de titel Augusta.