15 april. Historische dag: Gelijkheidswet goedgekeurd, Nederlandstalige wetten rechtsgeldig… op één na

2013   Bij twee explosies tijdens de Boston Marathon raken 260 mensen gewond en vallen er ten minste drie doden. De marathon, die nog steeds aan de gang was, werd gestopt, evenals de metro in de buurt. Een van de bommen bestond uit explosieven in een hogedrukpan, verborgen in een zwarte rugzak. In de pan waren metaalscherven, spijkers en stalen kogels gestopt om zo veel mogelijk schade te veroorzaken. Als de daders worden gevat, twee broers met Amerikaanse nationaliteit afkomstig uit Kirgizstan, verklaart een van hen dat ‘ze de Islam wilden beschermen tegen de Verenigde Staten’.

2010   Een gigantische aswolk als gevolg van de vulkaanuitbarsting onder de gletsjer Eyjafjallajökull (IJsland) maakt dat in verschillende Europese landen het luchtruim om veiligheidsredenen moet worden gesloten.

2007   De Marathon van Rotterdam wordt ‘halverwege’ gestaakt in verband met de te hoge temperatuur. Maar de wedstrijddeelnemers waren toen al binnen.

1989   In Groot-Brittannië komen bij een voetbaldrama 96 toeschouwers om het leven als 4000 fans zonder kaartje de overvolle tribunes opkomen. Liverpool en Nottingham Forest spelen de 17de halve finale van de Engelse FA Cup. De wedstrijd gaat door op Hillsborough, de thuishaven van de voetbalclub Sheffield Wednesday, aangezien de halve finales traditiegetrouw op neutraal terrein moeten worden gespeeld. Het stadion is niet berekend op de enorme toevloed en er ontstaat paniek in sommige vakken. Uiteindelijk overleven 96 mensen in de leeftijd van 10 tot 69 de ramp niet. Eén slachtoffer blijft nog 4 jaar in coma leven. Het Heizeldrama in Brussel, op 29 mei 1985, met zijn 39 doden en 400 gewonden, was blijkbaar geen les geweest.

Philippe Geubels (°1981)

1981   Geboorte in Dendermonde (Oost-Vlaanderen) van Philippe Geubels, Vlaams komiek.

1978   Overlijden in Brussel van Maurice Lauwers (63), algemeen secretaris van het Verbond der Vlaamse Oud-strijders (VOS). Lauwers kwam, na aanvankelijk gewerkt te hebben voor de VOS-afdeling Antwerpen, vanaf 1940 in dienst op het nationaal secretariaat. Hij werkt er nauw samen met Karel de Feyter. Tijdens de repressie wordt hij wonderlijk niet vervolgd en slaagt hij erin om de overblijvende VOS-afdelingen nieuw leven in te blazen. Na de executie van De Feyter wordt hij tot diens opvolger als algemeen secretaris benoemd. Samen met Edward Clottens zorgt hij ervoor dat al op 14 juni 1945 het Nieuw Verbond der Vlaamse Oud-strijders wordt opgericht. ‘Geholpen door zijn echtgenote Maria Dielen stond Lauwers ervoor in dat er in de moeilijke naoorlogse jaren nieuwe VOS-afdelingen opgericht werden, en de bestaande gereorganiseerd werden. Hiervoor reisde hij het land rond en gaf tal van spreekbeurten’ (Pieter Jan Verstraete). Ook het secretariaat in Brussel werd uitgebouwd tot een goed draaiende administratie. Tot aan zijn overlijden bleef hij algemeen secretaris.

Giovanni Gentile (1875-1944)

1944   De filosoof Giovanni Gentile, een van de meest illustere vertegenwoordigers van het Italiaanse idealisme, wordt aan de rand van Firenze vermoord door partizanen. De aanval wordt opgeëist door de Communistische Partij.

1927   Een mijnramp in Estinnes au Val bij Bergen (Henegouwen) veroorzaakt 32 doden.

1920   Voor de gemeenteraadsverkiezingen voerde de Wet van 15 april 1920 stemplicht voor vrouwen in, met uitzondering van geregistreerde prostituees en veroordeelde overspeligen. Diezelfde beperking heeft nooit gegolden voor mannen.

Hermann Hesse (1877-1962)

1914   De Zwitserse auteur Hermann Hesse (1877-1962) publiceert zijn roman Rosshalde. De Nederlandse vertaling verschijnt in 1973. Hesse had in 1946 de Nobelprijs voor Literatuur ontvangen.

1912   Om kwart voor twaalf ’s nachts op 14 april vaart de Titanic tegen een ijsschots en zinkt in de eerste uren van 15 april tot op de bodem van de Atlantische oceaan. Zie Vandaag van 14 april 2022. Na identificatie van de 1522 doden, zal blijken dat er 20 Belgen en 3 Nederlanders bij zijn.

1896   Nadat de Kamer met een grote meerderheid de Gelijkheidswet heeft aanvaard, keurt ook de Senaat ze goed, zij het met een kleine meerderheid. De Gelijkheidswet stelt een einde aan de wetten van 19 september 1831 en van 28 februari 1845, die alléén de Franse versie van de wetten als officieel erkenden. De Gelijkheidswet was al eens goedgekeurd door de Kamer. Maar Vlaamse voldoening was van zeer korte duur. Overal in het land brak een Fransgezinde agitatie los. Al snel bleek dat de katholieke regering aanstuurde op een volledige politieke tweetaligheid in België. In de Senaat stemden haast alle Walen tegen. Om het nog erger te maken aanvaardden zij wel een amendement waardoor bij twijfel of onenigheid uitsluitend de Franstalige wetteksten rechtsgeldig zijn. De Nederlandstalige zijn slechts de ‘officiële vertaling’. Het voorstel moest daarop terug naar de Kamer.

In de Vlaamse Beweging werd over alle partijgrenzen heen hevig gereageerd en eiste men de principiële gelijkheid van beide talen. Een grote betoging in Schaarbeek bracht de Vlaamse eensgezindheid tot uiting. Naar aanleiding hiervan componeerde Peter Benoit het Strijdlied der Vlamingen. Uiteindelijk wordt de Gelijkheidswet opnieuw door de Kamer en met een nipte meerderheid door de Senaat aangenomen. Vanaf dan worden Belgische wetten zowel in het Nederlands als in het Frans gestemd en bekendgemaakt, met gelijkwaardigheid voor beide versies. Enige uitzondering: de Grondwet. Die krijgt pas een rechtsgeldige Nederlandstalige versie in… 1967.

1889   De Vlaamse geestelijke en missionaris Jozef de Veuster, beter bekend als pater Damiaan, sterft te Kalaupapa (Molokai, Hawaï). Hij werd wereldberoemd door zijn werk voor leprapatiënten. In 2005 wordt hij verkozen als de ‘Grootste Belg’ en in 2009 heiligverklaard door Paus Benedictus XVI.

1883   Oprichting in Duitsland, door Rijkskanselier Otto von Bismarck, van de eerste sociale zekerheid voor arbeiders. Nederland volgt in 1901, België in 1944.

Georg Kolbe (1877-1947)

1877   Geboorte in Waldheim (Saksen) van de Duitse beeldhouwer Georg Kolbe. Kolbe was getrouwd met jonkvrouw Benjamine van der Meer de Walcheren, zus van de letterkundige Pieter van der Meer de Walcheren. Kolbe overleed in 1947 op de leeftijd van 70. In Berlijn is er een Georg-Kolbe-Museum.

1874   In Parijs start een groep jonge kunstenaars op initiatief van Edgar Degas en Pierre-Auguste Renoir een geruchtmakende expositie. Het impressionisme is geboren.

1841   In zijn blad Revue Nationale stelt de Brugse, liberale politicus Paul Devaux (1801-1880) vast dat de Senaat van het koninkrijk België niet het hele land vertegenwoordigt, maar slechts één belangengroep, nl. deze van de grootgrondbezitters.

1832   Geboorte in Wiedensahl (Hannover) van de cartoonist en humorist Wilhelm Busch, de onsterfelijke schepper van de karakters ‘Max und Moritz’.

1755   De Engelse lexicograaf, dichter, essayist en literatuurcriticus Dr. Samuel Johnson (1709-1784) publiceert zijn befaamde Dictionary of the English Language.

1564   De Vrede van Westminster maakt een einde aan de Eerste Engels-Nederlandse Oorlog.

1246   Delft (Zuid-Holland) krijgt stadsrechten.