28 juli. Net binnen: Anna van Kleef overleden, de vrouw die Hendrik VIII overleefde

Trygve Haavelmo (1911-1999)

1999   Overlijden in Oslo (Noorwegen) van de economist Trygve Haavelmo (87), een van de pioniers in de econometrie. Van 1948 tot 1979 was hij hoogleraar in de sociaaleconomie en statistiek aan de Universiteit van Oslo. Nobelprijs voor de Economie 1989.

1984   Overlijden in Sigriswil (Zwitserland) van George Gallup (82), Amerikaans journalist, reclameman, hoogleraar en opinieonderzoeker. Hij was de uitvinder van de Gallup poll, een succesvolle statistische methode om opinies te peilen.

1965   De regering Pierre Harmel treedt aan, een coalitie van christendemocraten en socialisten. Ze zal het nog geen acht maanden uithouden en valt over de problemen van de ziekteverzekering. In feite gedroeg de meeregerende Waalse BSP zich voortdurend als oppositiepartij, een fenomeen dat we intussen kennen.

1945   Een B-25 bommenwerper van de Amerikaanse luchtmacht vliegt te pletter tegen het Empire State Building in New York en veroorzaakt 14 doden. Was dit de inspiratie voor de aanslagen op 11 september 2001?

1942   Luc Delafortrie (1912-1999), kleinzoon van Pieter Daens en secretaris van het Genootschap Joris van Severen, wordt opgepakt door de Duitse bezetter. Hij zou actie gevoerd hebben tegen de VNV-collaboratie. Op 23 september 1942 komt hij weer vrij op voorwaarde dat hij zich niet meer inlaat met het Genootschap.

Koningin Wilhelmina spreekt op Radio Oranje (1940)

1940   Koningin Wilhelmina opent de uitzendingen van Radio Oranje vanuit Londen.

1937   De gemeenteraad van Warhem in Frans-Vlaanderen drukt eensgezind de wens uit dat het Nederlands opnieuw zou worden onderwezen in de Frans-Vlaamse scholen.

1937   Het KLM-vliegtuig Flamingo, onderweg van Amsterdam naar Parijs, stort neer in Beert-Bellingen, tussen Halle en Lembeek (Vlaams-Brabant). Alle 5 bemanningsleden en 10 passagiers komen om.

1929   Geboorte in ’s-Gravenhage van Remco Campert, befaamd dichter, columnist en schrijver van verhalen en romans. Hij maakte deel uit van de literaire stroming van de Vijftigers. In 1976 ontving hij de P.C. Hooft-prijs voor zijn poëzie en in 2015 de Prijs der Nederlandse Letteren voor zijn literaire oeuvre. Hij was een zoon van de dichter Jan Campert (1902-1943). Hij overleed in 2022 op de leeftijd van 92.

1916   Het Nationaal Vlaams Studentenverbond (NVS) laat van zich horen. Dat is begin 1916 opgericht in Utrecht door uitgeweken Vlaamse studenten, die het voornemen hebben aan de Rijksuniversiteit Gent te studeren zodra deze een Nederlandstalig onderwijsregiem krijgt. De initiatiefnemer is Robert van Genechten (1895-1945). Het gaat uiteindelijk om een groepering van meer dan honderd studenten, ‘zonder onderscheid van kerkelijke of wijsgerige richting’ rond Van Genechten en Geo van Tichelen die voorzitter wordt.

Volgens artikel 1 van de statuten was het doel: ijveren voor de Vlaamse hogeschool van Gent. In een brief van 28 juli 1916 aan de activist prof. Marcel Minnaert verduidelijkt Van Tichelen dit: ‘Kwestie is ten allen kante kernen van hoogstudenten te bezitten die iets voor de zaak willen doen, die met elkander in verbinding staan en die ons bijgevolg in staat stellen bijvoorbeeld brochures te verspreiden en alle propagandamiddelen aan te wenden’.

Mr. Ferry op zijn waterdriewieler

1885   In het Franse parlement rechtvaardigt Jules Ferry, minister van Openbaar Onderwijs, het koloniale beleid van de Derde Republiek: ‘Heren, we moeten luider en waarheidsgetrouwer spreken! Het moet openlijk worden gezegd dat de superieure rassen rechten hebben ten opzichte van de inferieure rassen […] Ze hebben de plicht om de inferieure rassen te beschaven!’. De socialistische president François Hollande bracht op 15 mei 2012, de dag van zijn installatie, bij het standbeeld van Jules Ferry in de Jardin des Tuileries, een hommage aan hem.

1883   Een Engelsman met de voorbestemde naam Mr. Ferry steekt het Kanaal over, van Dover naar Calais, met een waterdriewieler, uitgerust met schepwielen. Hij doet er iets minder dan acht uur over.

1858   In Londen worden voor de eerste keer vingerafdrukken gebruikt voor het identificeren van de ondertekenaar van een contract.

Moordaanslag op koning Louis-Philippe, schilderij van François Gabriel Lépaulle

1835   De tijd van het terroristische anarchisme: op de Boulevard Malesherbes, in Parijs, organiseert de anarchist Giuseppe Fieschi met behulp van een ‘helse machine’ een aanval op Louis-Philippe. De koning en zijn familie komen er als bij wonder ongedeerd uit, maar bij de omstaanders vallen er 21 doden, onder wie maarschalk Édouard Mortier, en zeker 40 gewonden. Fieschi wordt ter dood veroordeeld en onthoofd.

1750   Overlijden in Leipzig (Saksen) van de muzikant en componist Johann Sebastian Bach (65). Vier van zijn zonen zullen ook opmerkelijke musici worden die in de 18de eeuw veel bekender zullen zijn dan hun vader. Van de in totaal twintig kinderen die Bach verwekte (bij twee vrouwen), zijn er tien op jonge leeftijd overleden.

1741   Overlijden in Wenen, arm en eenzaam, van Antonio Vivaldi (63), Italiaanse violist en componist. Hij wordt dezelfde dag nog begraven, met de ceremonie die is voorzien voor de behoeftigen.

1557   Overlijden in Chelsea Manor (Londen) van Anna van Kleef (42), vierde vrouw van Hendrik VIII, eventjes koningin van Engeland, van januari tot juli 1540. Na de dood van Jane Seymour kort na de bevalling van hun zoon Edward zoekt Hendrik een nieuwe vrouw. Voor dat doel stuurt hij zijn adviseur Thomas Cromwell langs de Europese hoven. Hans Holbein maakt een fraai portret van Anna. Maar als Hendrik haar in het echt ziet, voldoet ze niet aan zijn verwachtingen. Het portret dat hij te zien kreeg, beelden we hier af. Naar verluidt beet hij Cromwell toe dat die hem een ‘Vlaamse knol’ op zijn dak had gestuurd. Hendrik kon echter niet meer onder het huwelijk uit. Het betekent de politieke ondergang van Cromwell.

De Franse ambassadeur beschreef haar als ‘middelmatig mooi’. Ze had brede heupen, maar noch uit haar portret, noch uit verklaringen van tijdgenoten valt op te maken dat zij lelijk was. Zij trouwt met de Engelse koning zonder liefde en met spijt in het hart. Het huwelijk houdt niet lang stand. Hendrik en Anna komen al in juli van hetzelfde jaar overeen het huwelijk nietig te laten verklaren. Anna krijgt een riant jaargeld en de beschikking over drie kastelen. Ook krijgt ze de titel ‘zuster van de koning’ en blijft ze een graag geziene gast aan het hof.

1540   Hendrik VIII van Engeland laat Thomas Cromwell onthoofden. Op dezelfde dag trouwt hij met zijn 5de vrouw Catherine Howard (1524-1542). Die ondergaat anderhalf jaar later hetzelfde lot als Cromwell.

1227   In de Slag bij Ane verslaan de Drentse boeren het ruiterleger van de bisschop van Utrecht.

450   De Oost-Romeinse keizer Theodosius II sterft door een val van zijn paard. Hij was een vorst zonder gezag, onderworpen aan de vrome invloed van zijn zus Pulcheria. Edward Gibbon beschreef hem als ‘omringd door een menigte vrouwen en eunuchen’, wat niet belette dat hij werd beschreven als ‘de zachtste van alle mannen’, dit door christelijke auteurs, wiens belangen hij voortdurend diende.