Coronacrisis dwingt tot strategisch vooruitdenken

Even snel als het Corona virus zich verspreidt, veroorzaakt het ingrijpende maatschappelijke schokken. In de eerste plaats worden veel mensen (ernstig) ziek, bezwijken de zwaksten en zet deze calamiteit zelfs ons excellent volksgezondheidsstelsel onder immense druk . Hier past een oprecht warme dank aan onze uitstekende gezondheidswerkers en wetenschappers.

Hopelijk kunnen we de grote toevloed van besmette mensen aan. Daarnaast zijn er de immense economische gevolgen waardoor we nu al met zekerheid in recessie gaan. Ook ons samenleven verandert ingrijpend. Lessen zijn opgeschort, sociale contacten zijn tot een minimum herleid, de gezinnen zijn meer op zichzelf aangewezen, we gaan massaal telewerken. Dit alles vergt een snelle aanpak in tal van domeinen, door veel private en publieke actoren.

Toen de Zwarte Dood eindelijk verslagen was, leidde dit tot een collectieve gulzige levensliefde en -lust, maar ook tot nieuw overheidsingrijpen. Nu al wil ik enkele beschouwingen daarover maken.

Cöordineren

Volksgezondheid is terecht een lidstatelijke bevoegdheid, maar bij dergelijke pandemie moeten zij coördineren. Het Europees Verdrag draagt de Europese Commissie op deze coördinatie te bevorderen. De afgelopen dagen is bewezen dat dit veel beter kan en moet. Beste praktijken inzake preventie, resultaten van behandeling, ontsmetting moeten uiteraard gedeeld worden. Maar burgers en ondernemers zouden gebaat zijn met  enige onderlinge afstemming inzake quarantaine, (massa)bijeenkomsten, sluiten/openhouden van bepaalde ondernemingen, sociale contacten , uitgangsleven… Het vertrouwen in de EU zou er wel bij varen en onze sterke interne markt eveneens.

Vrije en faire handel

De interne markt en de Schengenzone moeten overeind blijven. Het kan niet dat kritische medische producten aan de binnengrenzen worden tegengehouden. De Commissie moet hier onmiddellijk tegen optreden als hoeder van de Unieverdragen.

Ik ben en blijf een fervent voorstander van vrijhandel. Vrije en faire handel schept welvaart — in Vlaanderen hebben we één op drie van onze jobs aan export te danken, brengt mensen en volkeren bij elkaar en zorgt voor stabiliteit in de wereld.

Wel moeten we er blijven over waken dat handel fair en duurzaam is. Dat wil zeggen dat we onze hoge EU-standaarden opleggen aan onze handelspartners en dat onze fytosanitaire controles aan onze buitengrenzen state of the art zijn, terwijl het transport moet vergroenen. Ik steun de investeringsscreening die we op EU-niveau hebben opgezet om strategische ondernemingen en infrastructuur in de Unie te behouden; wil dat de Unie komaf maakt met dumping op onze markt en ga akkoord met het voorstel van handelscommissaris Phil Hogan dat export van strategische gezondheids-apparatuur buiten de Unie tijdens deze crisis voorafgaande certificering behoeft. Kortom: we willen ‘a Union that protects without protectionism’.

Strategische productie

Maar dit volstaat niet. De grote Coronacrisis toont aan dat we voor een aantal levensbeschermende en levensreddende producten afhankelijk zijn van het buitenland, heel vaak China. Er kunnen helaas nog crisissen volgen waarbij onze aanvoerlijnen om diverse redenen afgesloten worden. De productie van cruciale medische apparatuur, beschermingsmiddelen zoals mondmaskers, handgel  en kledij, geneesmiddelen.. dient hier te gebeuren.

In het algemeen belang moeten we dus waar nodig deze strategische productie reshoren en moeten we ondernemingen verplichten om een strategische reservecapaciteit aan te houden. Het is aan de lidstaten of deelstaten om diensten van algemeen belang in het leven te roepen. Dit komt erop neer een of meer ondernemingen te belasten met een taak van algemeen belang. Zoals het aanhouden van een zekere overcapaciteit om leveringszekerheid te garanderen. De EU-regels bieden de mogelijkheid om hiervoor passende overheidssteun te geven.

We besteden nu honderden miljarden om te redden wat kan. Laat ons de nodige middelen uittrekken om aan de burger te garanderen dat levensreddende middelen altijd voorradig zijn.