De melaatse kiezer

De perverse waarheid luidt als volgt: links had baat bij een sterk Vlaams Belang. Elke stem voor het VB was een verloren stem voor rechts én voor het Vlaamse gedachtengoed. VB-sympathisanten die steigeren bij die logica, moeten misschien inzien dat een ranzige Dewinter ook tijdens de voorbije campagne wekelijks argumenten bleef aanreiken om het cordon te behouden. En het cordon – dat ook N-VA niet durft te betwisten – hield een aanzienlijk stemmenreservoir in democratische quarantaine. Dat verhoogde de kans op een traditionele of zelfs centrumlinkse regering jarenlang gevoelig.

Bij N-VA ligt dat anders. Voorlopig durft geen enkele partij in Vlaanderen de (veruit) grootste Vlaamse partij brandmerken als racistisch en/of ‘onmogelijk’. Ook al was het bijzonder pijnlijk dat de Vlaamse traditionele partijen muisstil bleven toen hun Franstalige zusterpartijen N-VA racisme aanwreven: niemand heeft in Vlaanderen de argumenten om N-VA weg te zetten als een bruin clubje. In tegenstelling tot VB kan N-VA niet zomaar naar de oppositie worden verwezen. Dat steekt natuurlijk bij de strategospelende sp.a-kiezer, en andere linksen.

Daarom blijven heel wat mensen ter linkerzijde, inclusief verschillende Franstalige kopstukken en een paar Vlaamse krokodillen, benadrukken dat de spectaculaire winst van N-VA voornamelijk van Vlaams Belang komt. Alsof dat stemmen zijn die niet tellen, of maar half. Na jarenlange retoriek over het terugdringen van het VB blijkt nu dat het VB verslagen is door de verkeerde partij. Als de sp.a de vele kiezers die ze sinds begin jaren 1990 hebben verloren aan het VB, terug had gewonnen, dan had niemand geklaagd. Je hoort ook geen vragen over de VB-kiezers die in Antwerpen voor PVDA+ hebben gekozen, of de VB’ers die in Vlaams-Brabant hun vertrouwen hebben gesteld in de kordate Maggie De Block.

Melaats

De kritiek op de stemmen van ex-VB’ers legt een frappante redenering bloot. Blijkbaar geloven heel wat hardliners ter linkerzijde dat mensen onverbeterlijk zijn. Eens VB’er, altijd VB’er. Ook wie na een VB-stem van gedacht verandert, en voortaan stemt voor een democratische partij, moet in het hart wel een racist blijven. Een mestkever is en en blijft een mestkever; daar verandert gewijzigd stemgedrag niets aan. Volgens sommige verlichte linkse geesten is een kwart van de Vlamingen racist, want op het absolute hoogtepunt van het VB haalde die partij in het Vlaams Parlement 24,15% van de stemmen. Al deze mensen moeten eerst doodvallen vooraleer ze (misschien) geen racist meer zijn.

De onverbeterlijkheidsthese verraadt een hardvochtig wereldbeeld en een visie op de mens die men eerder bij ouderwetse conservatieven zou verwachten. Toch sloven vele N-VA-tegenstanders zich uit. ‘Je zal het wel zien,’ luidt het, ‘N-VA zal wel rekening moeten houden met de oude VB-kiezers: de partij zal moeten opschuiven naar extreem-rechts.’ Deze nukkige Nostradamussen zijn echter kort van geheugen. Een paar jaar geleden was dezelfde voorspelling ook al te lezen in elk dag- en weekblad. Op korte tijd sloten meerdere ex-VB’ers, waaronder enkele opvallende namen, zich aan bij N-VA. Dat leide toen tot veel (externe én interne) kritiek. Heel wat commentaarstemmen verdrongen zich om de verrechtsing van N-VA te voorspellen.

De toetreding van tientallen ex-VB-mandatarissen tot N-VA heeft van Bart De Wever en co echter geen racisten gemaakt. Na jarenlange ‘infiltratie’, na een groots opgezet congres waar alle leden amendementen konden indienen, is de N-VA in het voorjaar van 2014 bevallen van een programma met scherpe kantjes, maar zonder één bruin geluid. Ook lokaal vielen er geen maskers af. De zo gediaboliseerde Karim Van Overmeire kreeg in Aalst de toch gevoelige portefeuille van Integratie, Vreemdelingenzaken en ‘Vlaamse Zaken’. Maar sinds zijn aantreden als schepen in januari 2013 kon niemand Van Overmeire betrappen op de alom verwachte grote uitschuiver.

De wat zurige bemerkingen bij de overwinning van N-VA en VB bevestigen eigenlijk de verdenking die al jaren gekoesterd wordt in Vlaamsnationale middens: dat het cordon er niet in de eerste plaats gekomen is omwille van het racisme, maar wel met de bedoeling om de rechtse tegenmacht in Vlaanderen te breken. Traditionele schaakspelers hebben jarenlang vertrouwd op het cordon, en dat is nu leeggelopen. N-VA moet oppassen dat het cordon binnenkort wel van aangezicht, maar niet van inhoud verandert.