Een volk zonder perspectief

De coronacrisis woedt ongeveer zeven weken in België en de lockdown-maatregelen gelden al bijna vijf weken. In heel deze periode kregen we dagelijks van ’s morgens tot ’s avonds coronanieuws en -duiding. Veruit de meeste info, zowel binnen een medische als binnen een sociale context, kwam van medische experten. Politici waren een pak minder zichtbaar en als ze het woord namen, was het eerder als spreekbuis van een of andere corona taskforce zoals GEES, de groep van experten die de exitstrategie voorbereidt.

Het belang van juiste cijfers

Enkele cijfers vormen de rode draad in deze constante berichtenflow. Aantal (nieuwe) geregistreerde besmettingen, aantal opnames in ziekenhuizen, aantal opnames op intensieve zorgen, aantal sterfgevallen en aantal genezingen. Geen onbelangrijke cijfers, indien ze correct zijn én voldoende geduid worden.
We leerden ondertussen dat de betrouwbaarheid van het meest zorgwekkende cijfer, het aantal sterfgevallen, te wensen overlaat omdat men de vele doden uit de woonzorgcentra steevast een Covid19-label opkleeft. Vaak onterecht zo blijkt. Dit is dan ook het enige cijfer dat politieke sturing nodig heeft om correct te kunnen worden bepaald. De overheid dient alle middelen en communicatie aan te reiken die daarvoor nodig is, maar faalt weerom.

De dagelijkse statistieken die steeds langere curves vormen, tonen ons een beeld van de medische omvang, vergeleken met die van de dag ervoor. Niet veel meer. Geen mens die weet hoe diezelfde curves eruitzien tijdens dezelfde periode zonder coronacrisis. Het enige dat we goed begrijpen is dat de curve zo plat mogelijk moet zijn, maar waarom dat zo is blijkt nog niet iedereen te beseffen. Om de verzorgingscapaciteit niet te overbelasten zodat iedereen die het nodig heeft de juiste verzorging kan krijgen. Dit zorgt vanzelfsprekend voor minder sterfgevallen, maar betekent tegelijk ook uitstel van een deel van de Covid-sterfte. Het virus zal namelijk langer woeden door een lagere immuniteitsopbouw.

Statistieken zonder doel

Minstens even belangrijk als de stand van zaken te kennen, is te weten wat het streefdoel is en wat er staat te gebeuren wanneer dat doel bereikt wordt. Wie kan op basis van de talloze nieuws- en duidingsshows zeggen welk aantal nieuwe besmettingen aanvaardbaar is om de scholen weer te openen? Of welke evolutie in intensieve zorgopnames groen licht geeft om grootouders en kleinkinderen opnieuw samen te brengen? Welke economische sectoren op welke manier kunnen herstarten wanneer de curves een weeklang een dalende trend vertonen?

Laat staan dat we correct de correlatie tussen de maatregelen en de curves kunnen duiden. In hoeverre de lockdown ervoor zorgt dat de ziekenhuisopnames dalen, kan enkel met voorzichtige zekerheid bepaald worden wanneer de besmettingsgraad min of meer correct gemeten wordt. En dat is vooralsnog natte vingerwerk.

Bedrijfsleiders versus politieke leiders

En zo komen we bij het pijnpunt van deze hele crisis. De politiek. In een bedrijf krijgen de medewerkers van verschillende afdelingen ook regelmatig statistieken over de stand van zaken onder ogen, maar niet zonder meer. Die curves en diagrammen zijn maar een tool om inzicht te geven in de doelstellingen van het bedrijf. Deze tool geeft het bedrijf de mogelijkheid om de werknemers een duidelijke taakomschrijving te geven om het doel te bereiken.

Tijdens een crisis gebeurt dit nog meer dan anders. Vooraleer de cijfers en doelen worden toegelicht, heeft de directie een unaniem standpunt ingenomen en kent elke manager zijn of haar rol. Details doen ertoe, want die bepalen vaak succes of falen.

En dit is de reden waarom onze politici afwezig blijven. Van hen wordt namelijk geen analyse over de medische werkelijkheid verwacht. Daar hebben we Marc Van Ranst en co voor. Neen, van hen wordt visie, beleid en daadkracht verwacht.

Le moment suprême

Eerder deed ik hier op Doorbraak al een oproep tot de overheid om een economisch relanceplan uit te werken. Dat bleef zoals verwacht zonder gevolg. Maar ondertussen werd wel beslist om een expertengroep aan te stellen die de exitstrategie moet voorbereiden, afgekort GEES. Aansluitend zou de Nationale Veiligheidsraad, geadviseerd door GEES, samenzitten om de eerste strategische keuzes te bepalen en toe te lichten. De persconferentie stond gepland op woensdag 15 april, de dag waarnaar menig burger en bedrijfsleider halsreikend uitkeek om eindelijk te weten te komen hoe zijn of haar nabije toekomst er wellicht zal uitzien.

Waarschijnlijk omdat de evolutie van de statistieken nog niet voldoende inzicht en zekerheid geeft aan de experten, heeft de politiek beslist om nog niets te beslissen. Met uitzondering van enkele typische Belgische compromissen die het volk wat moeten sussen, maar tegelijk onlogisch, contraproductief en zelfs gevaarlijk zijn. Tuin- en zelfbouwcentra mogen opnieuw klanten ontvangen omdat dit volgens de overheid de mentale weerbaarheid zal versterken tijdens de lockdown. Nog gekker is het besluit dat woonzorgcentra waar de besmetting talrijke levens opeist opnieuw gelimiteerd bezoek mogen toelaten.

De berg baarde een muis. De muis overleefde weliswaar niet lang, want de non-maatregelen werden blijkbaar niet onderling doorgesproken en van eenduidigheid was geen sprake. Een triest schouwspel met enkel verliezers, tenzij Vlaams Belang en PvdA in de eerstvolgende peiling.

Het grote misverstand tussen politiek en burgers

Ik begrijp dat de overheid ons bij gebrek aan voldoende zekerheid geen exacte datum kon geven waarop een welbepaalde maatregel wordt versoepeld. Dat zou zelfs onverantwoord zijn. Maar dat vraagt ook niemand. Burgers, bedrijven en organisaties willen enkel weten wat het doel is, wat er staat te gebeuren wanneer dat doel bereikt wordt én hoe dit desgevallend vorm zal krijgen.

Bij welke tendens in de curves zal welk deel van de scholen opnieuw opstarten? Wat dienen scholen en ouders te ondernemen om zich daarop voor te bereiden? Hoe en wanneer zal de overheid daarin een rol spelen? Waarom wordt deze welbepaalde strategie gekozen? Hoe zal men dit evalueren en bij welke tendens in de curves zal de maatregel uitgebreid of juist teruggeschroefd worden?

Behandel uw burgers als gewaardeerde medewerkers

Als voorbeeld gaf ik de herstart van onderwijs, maar deze en andere vragen gelden evenzeer voor economische en sociale sectoren. Het antwoord erop geeft de mensen een duidelijk inzicht in de problematiek en hoewel men zich niet kan vastpinnen op een specifieke datum geeft het perspectief. Meer nog, het geeft de burgers en bedrijven de gelegenheid om zich zelfstandig een beeld te vormen van de situatie en de mogelijke gevolgen doordat er een besef is van de algemene doelstelling.

Medewerkers die betrokken worden bij de bedrijfsmissie, zijn over het algemeen gemotiveerder en loyaler en zorgen er mee voor dat de doelstellingen behaald worden. Voor burgers geldt net hetzelfde.