Open brief aan de sociaaldemocraten van Sint-Truiden

Beste Kaoutar Oulichki,

Beste Gert Stas,

Beste Ludwig Vandenhove,

Ik heb met belangstelling naar uw filmpje gekeken waar op de achtergrond een prent van Lenin te zien is. Historische platen aan de muur hangen, het heeft altijd wel een apart cachet. Ik zou zelf niet direct een affiche met een afbeelding van een massamoordenaar aan de muur hangen, maar een dergelijke prent blijft natuurlijk in de eerste plaats een historisch document.

Merkwaardiger wordt het wel als u dit zonder veel nadenken als achtergrond van een promofilmpje gebruikt — ieder zijn manier om propaganda te voeren natuurlijk, ik zou mij persoonlijk toch liever met andere, minder misdadige figuren associëren. Maar helemaal merkwaardig wordt het wanneer ik uw commentaar lees wanneer u hierop wordt gewezen: ‘Ik begrijp niet dat mensen daar aanstoot aan nemen. Lenin heeft zijn plek in de geschiedenis verdiend en ik wil er zeker de educatieve waarde van uitdragen.’ Ik moest het twee keer lezen: ‘Lenin heeft zijn plaats in de geschiedenis verdiend.’ En vooral moest ik nog eens nakijken van welke partij u ook weer was. Mocht iemand van de PVDA dergelijke uitspraak hebben gedaan, dan was dat normaal. Maar een sociaaldemocraat? Werkelijk? Het lijkt me toch even nuttig dat we de geschiedenis in herinnering brengen.

Sociaaldemocraten

Toen de Februarirevolutie in 1917 uitbrak, namen de sociaaldemocraten — de geestesgenoten van de sp.a, zeg maar — al snel het voortouw. Ze vormden samen met de liberale partij een regering, waar de sociaal-democratische leider van de Sociaal-Revolutionaire Partij Alexander Kerenski een hoofdrol speelde. Op 21 juli 1917 werd hij zelfs premier, daarmee was hij wereldwijd een van de eerste sociaaldemocratische regeringsleiders. Het was nu net die regering-Kerensky die door de bolsjewistische Oktoberrevolutie werd opgedoekt. Maar daarmee was de rol van de Sociaal-Revolutionairen nog niet uitgespeeld. Twee weken na de Oktoberrevolutie vonden de verkiezingen voor de Russische Grondwettelijke Vergadering plaats, de eerste vrije verkiezingen uit de geschiedenis van Rusland. De Sociaal-Revolutionairen wonnen 40% van de stemmen, de bolsjewieken slechts 25%.

Geen leuk resultaat voor de bolsjewieken. Ze ontbonden die vergadering dan maar, en werkten die sociaaldemocraten die weigerden mee te werken weg uit de regering. Daar bleef het niet bij. De sociaaldemocraten werden ook zeer actief vervolgd. Ze waren immers politieke concurrenten, en die waren voor Lenin nog meer ongewenst dan politieke tegenstanders. In 1922, toen de Russische burgeroorlog op zijn einde liep, werden een aantal kopstukken voor de rechter gesleept, het eerste politieke showproces uit de geschiedenis van de Sovjet-Unie, helaas niet het laatste. Twaalf vooraanstaande sociaaldemocraten kregen de doodstraf, die later werd omgezet tot gevangenisstraf. Ze zouden overigens de latere zuiveringen van Stalin niet overleven.

Dat Lenin zo gebeten was op de sociaaldemocraten is begrijpelijk. Zoals de verkiezingen toonden hadden ze meer aanhang dan de bolsjewieken. Ze stonden ook een reformistisch programma voor, en daarmee liepen ze alleen maar in de weg van de bolsjewieken in hun strijd de dictatuur van het proletariaat te vestigen.

‘Verdienste’

Het is dus bijzonder merkwaardig dat net een sociaaldemocrate verwijst naar de verdienste van Lenin. Welke verdienste? De verdienste om de sociaaldemocraten te liquideren. Om niet te kiezen voor de weg van de sociaaldemocraten om via sociale hervormingen de maatschappij te veranderen, maar wel voor de gewelddadige vestiging van een totalitaire staat? Een dergelijk gebrek aan kennis van de socialistische geschiedenis en van de grondslagen van de eigen partij, dat is toch gewoon om te huilen. Ik raad u dus aan, beste mevrouw Oulichki, om eens grondig de eigen geschiedenis na te lezen. Het zou u alvast dergelijke pijnlijke uitschuivers besparen.

Met vriendelijke groeten,

Paul Cordy