Schisma

Gebrek aan geld is een blijvende klacht voor onze universiteiten. Dus moeten we ze, hoe dan ook, verlichting bieden. Dat kan, onder meer, door ze onderzoek te laten doen. Onderzoek over alle mogelijke problemen, vooral over de problemen waar geen oplossing voor is, of een oplossing absoluut vermeden moet worden. Universiteiten zijn daar blij mee. Dergelijke onderzoeken doen de kassa rinkelen en bezorgen menig studax onderwerp voor doctoraal proefschrift.

Waarom zou men in een diepgaand en uiteraard duur onderzoek niet eens laten nagaan wat het verband is tussen, bijvoorbeeld, deze twee belangrijke factoren? Enerzijds, met name het feit dat belangrijke lichamen in de cultuur grote, volle, rijpe boodschappen brengen. Boodschappen die er toe doen, boodschappen waar men warm voor loopt. Zo’n lichaam heet dan religie of kerk of politieke partij. Boodschap is een rijk woord dat wij nu verzakelijken tot programma.

Anderzijds, het wonderlijk gebeuren dat zulke lichamen niet slechts de neiging, maar bovendien de niet te blussen drift hebben naar schisma (Grieks woord, akelig in klank), naar splitsing en scheiding (allemaal akelige woorden in sissende klanken). Zo is het met het christendom gegaan in de 11e eeuw: oosterse en westerse kerk, met grote gevolgen, ook politiek, tot nu toe. Zo is het in het christelijke westen gegaan, begin 16e eeuw, tussen Rome, Luther en Calvijn. En eeuwen later tussen Lenin, Stalin en Trotsky.

Zo’n onderzoek kan twee verklaringen suggereren (duo’s blijken interessant, zelfs bij rectorverkiezingen).

Een: wij zijn niet opgewassen tegen de rijkdom van de boodschap, moeten dus een keuze maken in accenten, maar blijven daarin weten, zelfs beseffen dat ‘choisir, c’est mourir un peu’ (kiezen is een beetje doodgaan). We lijden onder de breuk, we sterven aan het loslaten van de eenheid, waarvan we nochtans weten dat ze ten slotte zalig is.

Twee: Herakleitos (weer die omnipresente Grieken) meldt al in de 6e eeuw vóór Christus: ‘polemos pater pantoon’. Dit is: oorlog, zeg maar conflict is de vader van alles. Dus: zonder conflict geen vooruitgang, van te veel vrede dommel je in. 

Dus weer een verscheurende keuze voor N-VA en voor de hele Vlaamse beweging: een beetje sterven om toch weer te kunnen verrijzen. Of blijven vinden dat ruziemaken de kiemende kern is van denken en doen.