Sociaal, dus Vlaams

In de marge van het schielijk overlijden van Piet Van Eeckhaut werd een nieuwe sleutelpositie in de vaderlandse politiek ontdekt: fractieleider in de provincieraad. Dat belangwekkende detail uit het curriculum van de Oost-Vlaamse meester haalde immers talrijke necrologieën. Elke gelijkenis tussen zulke levensoverzichten en de wikipediapagina van de overledene berusten uiteraard geheel op toeval. Want wel op Wikipedia, maar in geen enkele papieren krant: het feit dat Piet Van Eeckhaut ook een prominent lid was van de Gravensteengroep.

In het licht van de geschiedenis is pakweg de rivaliteit tussen Van Eeckhaut en confrater Jef Vermassen heel erg belangrijk. Maar dat lidmaatschap bij de Gravensteengroep is toch ook wel relevant. Voor de groep, die met Van Eeckhaut een prominent (media)figuur en een partijsocialist aan boord had. Het verhoogde de geloofwaardigheid van het hele collectief dat ook iemand met een partijpolitiek verleden bij de (B)SP openlijk de Gravensteenmanifesten onderschreef. Voor Van Eeckhaut zelf was het de bekroning van een leven lang Vlaamsvoelendheid.

Hoewel de commentatoren vooral inzoomden op het social(istisch)e engagement van Van Eeckhaut, is de man ook zijn hele leven uitgesproken flamingant geweest. Van Eeckhaut zag geen enkele tegenspraak: voor hem lagen die twee strekkingen in elkaars verlengde. Als telg van een Daensistisch nest in Aalst kreeg hij de Vlaamsvoelendheid met de paplepel mee. Zijn verdere levensloop gaf hem geen reden om die Vlaamse reflex te verliezen. Toen hij begon bij de balie van Gent, werd daar bijvoorbeeld nog neergekeken op Nederlandstaligen. Ook in de socialistische rangen bleef hij altijd een ‘Rode Leeuw’.

Nog werk

Hoe vanzelfsprekend de link tussen socialisme en flamingantisme ook was voor Van Eeckhaut: zijn lidmaatschap van de Gravensteengroep bleef niet onomstreden. Zelfs vanuit de eigen familie kwam er scherpe kritiek. Broer Jan Van Eeckhaut evoceerde ooit in een vlammend opiniestuk in De Morgen nazislachtoffers en zijn eigen overleden moeder om broerlief diets te maken dat de Gravensteengroep zich te veel voor de kar van N-VA liet spannen. Voor een flink deel van de oude linkerzijde blijft de Gravensteengroep immers verdacht als ‘de discursieve flank’ van N-VA (of erger). Piet Van Eeckhaut trok zich van zulke verdachtmakingen weinig aan en bleef de manifesten van de groep ondertekenen. Hij betreurde wel dat de Gravensteengroep na de oprichting in 2008 veel invloed verloren had. ‘Het is wat weggedeemesterd. We hebben nog werk’.

Dat er behalve op enkele nieuwssites weinig te lezen viel over de Vlaamsvoelendheid van Van Eeckhaut blijft vreemd. Ruw gesteld zijn er twee mogelijke verklaringen voor dit manco: ofwel vinden journalisten de Gravensteengroep niet belangrijk, ofwel kennen ze de Groep en de manifesten onvoldoende. In beide gevallen lijkt een heropleving van de Gravensteengroep wenselijk. Zeker nu niemand meer lijkt te mikken op een snelle nieuwe communautaire stap voorwaarts, en de N-VA zich wil toeleggen op (centrum-) rechts is de stem van progressieve flaminganten heel erg nodig.