Tante Post mist de trein van de 21ste eeuw

Tante Post heeft haar klanten eens te meer op een niet zo subtiele wijze laten weten dat ze de eindejaarsdrukte niet aankan. Klanten moeten vooral niet rekenen op een deftige afhandeling van de pakjes die ze de post toevertrouwen. De regering houdt nog steeds de winkels dicht. De houding van de Post als semi-overheidsbedrijf is dan ook een dolk in de rug van de handelaars die proberen te overleven. Bij onze Nederlandse buren daarentegen blijven de winkels open én draaien de pakjesdiensten op volle toeren.

Bpost is duur en weet jaarlijks de tarieven te verhogen. Maar op een betere service moet je dus niet rekenen. Dit land is amper een zakdoek groot. 238 km van Menen tot Hazendonk en 296 km van De Panne tot Bastenaken. Toch kan een brief hier niet in 24u worden besteld. Ook niet in 48u trouwens. En voor een pakje hoor je dezer dagen bij de gelukkigen als je het binnen een week ontvangt. De dramatisch dalende trend van het briefverkeer van jaarlijks -10% houdt al jaren aan. Het deed in 2019 de omzet van Bpost dalen met -0,3%. Vooral de nettowinst smolt spectaculair met -40% om te landen op 173 miljoen.

Verspeelde kans

De lockdown doet het verzenden van producten, en dus het pakjesverkeer, gigantisch toenemen. De groei bedraagt tot +25%. In sommige maanden zelfs met pieken van +50%. Een unieke kans dus voor Bpost om de dalende cijfers goed te maken. En om het marktaandeel in het pakjesverkeer, van levensbelang voor haar toekomst, uit te breiden. De concurrentie — privébedrijven als TNT, Post NL, Federal Express enz. — hoor je niet zeuren of klagen. En je komt ze elke dag in je straat tegen. Ook deze bedrijven kennen dezer dagen een enorme drukte. Maar ze hebben zich voorbereid. Ondertussen communiceert de Belgische post laconiek dat ze 5% van het pakjesverkeer niet aankan. Wel te verstaan: de prijs voor de klant blijft gelijk, maar hij mag zelf het werk doen en zijn pakje zelf afhalen.

Ik twijfel er niet aan dat sommige diensten, en ook vele medewerkers van Bpost, competent en professioneel bezig zijn. Maar wat baat het als elke poging om meer werk aan te trekken botst op de vakbonden? Die weigeren uit hun comfortzone te komen. Deze vakbonden voeren er nog steeds het woord. Net zoals in de hoogdagen van het publieke bedrijf. En het Belgische establishment beaamt. Die vakbonden stellen zich zogezegd progressief op. Maar in de realiteit zijn ze tot de meest verkrampte krachten in dit land verworden. Ze zien immers elke verandering als een bedreiging voor hun verworven rechten.

Persoonlijke observaties

Mijn leven lang was ik actief in de verkoop op afstand. Ik heb voor diverse klanten en bedrijven jaarlijks miljoenen stuks met de post verstuurd. Als gewezen grote klant van Bpost beschouw ik me, willens nillens, als een observator van het reilen en zeilen van dit overheidsbedrijf. In de jaren 80 van vorige eeuw maakte ik mee dat tonnen dure mailings niet werden afgeleverd. Ze werden daarentegen systematisch in een of andere waterloop gedumpt.

In de jaren 90 herinner ik me nog dat in sommige postsorteercentra de vakbonden bepaalden welke grote klanten eerst zouden worden behandeld en welke moesten wachten. In Brussel werd me aangeraden nooit grote partijen bij de post te deponeren als er een staking in de lucht hing. Je liep gevaar dat je poststukken zouden worden gebruikt om een vuurtje te stoken. Een warme traditie van de stakingspiketten, niet alleen tijdens de koude winterdagen.

In het begin van deze eeuw had je dan de klucht van de nieuwe rondes voor de postbodes door middel van georoutes. Nog voor de nieuwe postrondes werden uitgetekend was er al onrust bij de postbonden. Met stakingen in elk uitreikingskantoor dat overstapte naar het nieuwe systeem. De vraag is: wat is er veranderd na al die jaren?

De trein gemist

In de laatste twintig jaar is een reuzebusiness ontstaan met de verkoop online en op afstand. Online én logistieke wereldspelers klopten aan onze deuren om zich in dit land, de draaischijf van Europa, te vestigen. Wij kunnen er rustig van uitgaan dat wij meer dan 50% van deze bedrijven aan onze neus voorbij lieten gaan. Je komt ze nu tegen in de industrieparken van Eindhoven, Venlo en elders juist over de Nederlandse grens. Als Fernand Huts ooit zijn memoires schrijft zal hij boekdelen kunnen vullen over de houding van de vakbonden inzake nacht- en ploegenwerk. En ook over het feit dat 19de-eeuwse arbeidsvoorwaarden rond havenarbeid niet geschikt zijn voor logistieke activiteiten in de onlinesector in de 21ste eeuw.

VLpost?

In haar beleidsnota van 18 november schrijft Mevr. Petra De Sutter, vice-eerste minister en minister van Ambtenarenzaken en Overheidsbedrijven: ‘Ambtenaar zijn betekent zich inzetten voor de samenleving’. Ontroerend. Terwijl de regering sommige handelsactiviteiten met betwistbare maatregelen verbiedt zou je denken dat een semi-overheidsbedrijf als Tante Post deze dagen op de afspraak is om de getroffen handelaars te helpen. Met een optimale dienstverlening, en met de glimlach, in plaats van te zeuren.

De minister gaat in gesprek met Bpost. Maar ze toont alvast begrip voor de onkunde om een deftige dienstverlening te verzekeren. Prioriteit van haar beleid is niet zozeer de inzet van de ambtenaar ‘voor de samenleving’. Het gaat haar, voor wie goed leest, wél om positieve discriminatie van diverse bevolkingsgroepen. Een contradictio in terminis met als toekomst nieuwe groene vormen van discriminatie.

Vlaanderen heeft in de laatste twintig jaar tientallen grote spelers aan haar neus zien voorbijgaan in de logistiek van de onlineverkoop. Hiermee ook duizenden arbeidsplaatsen en vele miljarden opbrengst. Het spel gaat nog steeds verder. Ook met semi-overheidsbedrijven als B-post. Onlangs werd in de pers voor de Vlaamse spoorwegen gepleit. Op mijn beurt pleit ik voor een VLpost en het opdoeken van een overheidsbedrijf als Bpost dat door Belgische politici en vakbonden al te lang als hun speeltuin gebruikt werd.