Vandaag 1919: het Verdrag van Versailles maakt een einde aan één wereldbrand, maar leidt een tweede in

Op 28 juni 1919 tekenen de oorlogvoerende partijen van de Eerste Wereldoorlog het Verdrag van Versailles, precies vijf jaar na de moord in Sarajevo op aartshertog Franz-Ferdinand van Oostenrijk en zijn vrouw. Hiermee wordt de Eerste Wereldoorlog officieel beëindigd. Maar dit zal een tragische misrekening blijken.

Oorzaak daarvan is dat de geallieerde winnaars minder een duurzame vrede blijken na te streven dan wel een publieke vernedering van Duitsland. Dat is duidelijk bij de ondertekening. De Duitse delegatie, bestaande mensen die met het ontketenen van de Eerste Wereldoorlog niets te maken hebben (het keizerrijk is intussen vervangen door de Republiek van Weimar) wordt publiek gekleineerd: ze krijgt zelfs geen stoelen aangeboden en moet blijven rechtstaan, terwijl de afgevaardigden van de andere landen mooi mogen gaan zitten. Ze krijgen ook niet de minste inspraak, het Verdrag wordt dictatoriaal opgelegd.

Een ooggetuige in Versailles is de later wereldberoemde economist John Maynard Keynes (1883-1946). Die neemt als Brits topambtenaar deel aan de vredesconferentie, maar neemt ontslag omdat hij het niet eens is met de gang van zaken. In zijn boek The Economic Consequences of the Peace, toont Keynes aan dat in Versailles niet het herstel van Europa vooropstaat, maar een politieke wraakactie die een grotere oorlog zal uitlokken. Hij voorspelt ook dat de torenhoge ‘herstelbetalingen’ die Duitsland worden opgelegd de totaal verzwakte Duitse economie zullen ruïneren. Zijn gelijk wordt bevestigd door de Duitse hyperinflatie, de weerstand tegen dit verdrag, de opkomst van Adolf Hitler en de door Keynes voorspelde Tweede Wereldoorlog.

In Versailles verliest Duitsland Elzas-Lotharingen aan Frankrijk, Noord-Sleeswijk aan Denemarken, West-Pruisen en een groot stuk van Opper-Silezië aan Polen, het Memelland aan Litouwen, het Hultschiner gebied aan Tsjecho-Slowakije. Danzig wordt tot ‘vrije stad’ getransformeerd, het Saarland voor 15 jaar onder het protectoraat van de Volkenbond geplaatst. Alle Duitse koloniën gaan verloren.

En ja, België krijgt Eupen-Malmédy toegewezen. Voorwaarde is dat de bewoners zich in een referendum mogen uitspreken over de aansluiting. Dat gebeurt op een schandelijke, ondemocratische manier: ‘neen’ stemmen kan alleen door je naar het gemeentehuis te begeven en je daar met naam en adres in een openbare lijst te laten noteren. Amper 271 van de 33.700 stemgerechtigden doen dat. Daarvan wijst België er 150 uit, met beslag op al hun goederen!

Voor België betekent dit verdrag ook het vernietigen van zijn neutraal statuut, overeengekomen met Nederland en de grote mogendheden in het Verdrag der XXIV Artikelen (1839). Onmiddellijk worden de banden met Frankrijk aangehaald. Op 7 september 1920 wordt met Parijs een geheim verdrag gesloten. Dit Frans-Belgisch militair akkoord lekt uit en wordt meer dan 16 jaar lang heftig bestreden door alle Vlaamsgezinden. Als Duitsland in 1940 België binnenvalt, kunnen wij ons niet meer beroepen op ons neutraal statuut.