Vandaag 1924: Joseph Conrad overleden, Pools-Engelse schrijver die Leopold II’s Congo deed wankelen

In Bishopsbourne (Kent) overlijdt Joseph Conrad; hij is 66. Deze Engelse schrijver van Poolse origine werd geboren als Józef Teodor Konrad Korzeniowski in Berdytsjiv, Rusland (tegenwoordig Oekraïne). Hij is de auteur van talrijke romans en verhalenbundels waarin het maritieme of exotische avontuur een vorm van initiatie is.

Internationaal is zijn meest bekende roman Lord Jim (1900), maar bij ons is dat Heart of Darkness. In 1899 verschijnt het als driedelige serie in Blackwood’s Magazine, en in 1902 wordt het als boek uitgegeven. Dit werk veroorzaakt veel opschudding omdat hij er de uitbuiting en dwangarbeid van de oorspronkelijke bewoners in het Congo van Leopold II van België onverbloemd aan de kaak stelt. Vele ogen gaan open en de tolerantie voor het beleid van Leopold II neemt gaandeweg af. Roger Casement, de Britse consul in Matadi, stelt een vernietigend rapport op over de mishandeling van de inlanders.

Voor het schrijven van de roman kon Conrad teruggrijpen op zijn eigen ervaring: in 1890 was hij zelf kapitein op een stoomboot op de Congostroom, die toen onderdeel vormde van de Onafhankelijke Congostaat, een privédomein van de Belgische koning Leopold II.

Tijdens zijn eerste (en laatste) Congoreis is hij getuige van zoveel misstanden en gruwelijkheden dat hij direct daarna ontslag neemt. De Congostaat van Leopold II komt onder toenemende internationale druk en zal in 1908 ophouden te bestaan: het wordt een Belgische kolonie.