Ondertussen in Libanon

‘Mission accomplished’: het is weleens eerder een voorbarig zegebericht geweest. Toch koos Dyab Abou Jahjah die woorden toen hij in september van vorig jaar zijn triomfantelijke terugkeer naar België aankondigde. Op Twitter zei Jahjah toen: ‘#Lebanon Mission accomplished. .. new mission ahead… an old unfinished fight! I don’t leave a job unfinished, count on it #Belgium!’. Terwille van geïnteresseerde journalisten verduidelijkte Jahjah wat die ‘unfinished fight’ in België precies was: ‘De problemen van achterstelling, racisme en discriminatie’ (Het Laatste Nieuws, 16/09/13).

De problemen van achterstelling, racisme en discriminatie in Libanon – als die er natuurlijk ooit geweest zijn – moeten dus wel opgelost zijn. De missie van Jahjah in Libanon is immers ten einde en zoals we weten – de man zegt het zelf – houdt Jahjah nooit op met werken tot het werk af is. Goed nieuws voor Libanon, in het bijzonder voor de honderdduizenden Palestijnen die al vele jaren lang vreselijk gediscrimineerd worden door de Libanezen.

Libanon herbergt – na de Palestijnse gebieden – het grootste aantal Palestijnen. Momenteel bevinden zich ongeveer 400 000 Palestijnse vluchtelingen op Libanees grondgebied, tegenover een totale bevolking van ongeveer vier miljoen mensen. Volgens vele waarnemers is de situatie voor de Palestijnen nergens zo schrijnend als precies in Libanon. De meeste Palestijnen in Libanon zijn bijvoorbeeld staatloos: ondanks hun soms decennialange verblijf wordt hen het Libanees staatsburgerschap simpelweg ontzegd. Dit staat in schril contrast met bijvoorbeeld Jordanië, waar grote groepen Palestijnse vluchtelingen wel toegang kregen tot het Jordaanse staatsburgerschap.

Binnen Libanon zijn de Palestijnen onderworpen aan strenge beperkingen. Zich vrij verplaatsen is voor Palestijnen erg moeilijk en de grote meerderheid van hen moet gedwongen verblijven in de armoedige vluchtelingenkampen, die sinds 1948 (!) nauwelijks verruimd zijn. De levensomstandigheden in de kampen zijn ronduit miserabel. Het armoedepercentage ligt torenhoog en de werkloosheidsgraad nog wat hoger. Bovendien is een hele reeks beroepen bij wet verboden voor Palestijnen. En de Libanezen leggen wel allerlei regels op aan de kampen, maar bieden geen hulp of structurele voorzieningen: die taken zijn toegewezen aan een armlastig agentschap van de VN.

De Libanese overheid werkt de Palestijnse vluchtelingen ondertussen actief tegen. Zo wordt elke vorm van politieke, syndicale of culturele organisatie door Palestijnen in Libanon zoveel mogelijk gesaboteerd. Palestijnse kinderen zijn niet welkom op Libanese scholen. Ook binnen de Libanese samenleving gaat de afwijzing van de Palestijnen ver. Vele Libanezen verwijten de Palestijnen aan de oorzaak te liggen van alle problemen met Israel, dat Libanon in het verleden verschillende keren viseerde na Palestijnse acties. De vraag is of dat sentiment de verregaande vernederingen van de Palestijnen en de feitelijke apartheid in Libanon rechtvaardigt.

Niemand zal hier ontkennen dat er inderdaad nog altijd racisme en discriminatie bestaat in België: op de huurmarkt zowel als op de arbeidsmarkt en in talloze andere geledingen van de samenleving. Het is een kwaal die bestreden moet worden. Maar in België zijn er geen wetten die bepaalde bevolkingsgroepen verbieden om arts e worden, of beletten voor de overheid te werken. In Libanon bestaan zulke wetten wel, en is de achterstelling van de grote groep Palestijnse vluchtelingen veel schrijnender dan in België voor gelijk welke groep het geval is. Als Abou Jahjah echt geen enkel werk onaf laat, zal hij dus vroeg of laat terug moeten keren naar het land waar de uitdagingen toch nog net iets groter zijn.

Foto (c) Reporters (betoging van Palestijnse vluchtelingen in Libanon na geweld van het Libanese leger tegen Palestijnen waarbij een 17 jarige palestijn het leven liet).