Sociale Zekerheid krijgt bredere basis

Politici en journalisten hebben niet echt een hoge pet op van de Vlaming. Zowel voor- als tegenstanders appeleerden na het akkoord over de taxshift gretig aan onze laagste fiscale instincten. De voorstanders hielden ons voor dat het ons persoonlijk geld ging opbrengen, tot 1200 euro per jaar. De tegenstanders probeerden ons bang te maken door te zwaaien met al even persoonlijke en even hoge kosten. Niemand, ook de media niet, deed veel moeite om het ruimere plaatje te schetsen. Misschien is dat geen constructieve journalistiek.

Eigenlijk is het nog lang niet duidelijk hoe de rekening voor de gemiddelde Vlaming zal uitvallen. Er is een politiek raamakkoord afgesloten, maar de duivel schuilt in de details – en die moeten nog allemaal uitgestippeld worden. Het gechoochel met cijfers is boerenbedrog, en sowieso onzin – aangezien er in Vlaanderen toch geen twee gezinnen zijn met een identiek bestedingspatroon. Maar, en dat is belangrijker, het is ook niet de essentie. De taxshift gaat niet over u, maar wel over de financiering van ons sociaal model. 

(On)Houdbaar model

Iedereen kent de problemen die verbonden zijn aan de financiering van ons sociaal model. Sinds de uitbouw van de Sociale Zekerheid is de wereld en het leven veranderd. Dat stelt ons voor grote uitdagingen. Hoe betalen we de vergrijzing? Hoe kan een relatief kleine actieve bevolking een systeem in stand houden waar steeds meer mensen op rekenen? Het antwoord is misschien dat dit helemaal niet kan. Als de volledige Sociale Zekerheid blijft leunen op de bijdragen van de werkenden, dan verstikken we onze eigen economie. Het is een weg die alleen maar leidt naar steeds hogere belastingen op arbeid. 

Wie niet wil dat de Sociale Zekerheid helemaal verdwijnt, moet dus zoeken naar een alternatieve financiering. De Sociale Zekerheid moet een bredere basis krijgen, waarbij meer mensen bijdragen om het hele systeem in stand te houden. Bijvoorbeeld door meer nadruk te leggen op accijnzen en BTW-heffingen die ook betaald worden door de niet-actieve bevolking. Het ziet er naar uit dat de taxshift van de federale regering die weg inslaat. Niet alleen meer zuurstof voor de economie, maar vooral een meer stabiele en meer houdbare manier om geld op te halen voor ons sociaal model. 

Belastingen op consumptie zijn het enige stabiele alternatief voor belastingen op arbeid. Belastingen op vermogen zijn even vluchtig als vermogen zelf: na hoogstens een paar jaar hebben boekhouders toch achterpoortjes en uitzonderingen gevonden. Dan droogt die bron op. Belastingen op milieu zijn van even korte duur: na een paar jaar hebben ondernemers toch zonnepanelen of zuiveringsinstallaties geïnstalleerd. Dan vallen ook die inkomsten weg. Consumeren blijft wel duren, en vooral: we doen het allemaal. Belastingen op consumptie laten iedereen meebetalen.

Het is niet eens waar dat belastingen op consumptie asociaal zouden zijn. Ook in een fiscaal systeem dat de nadruk legt op consumptie, betalen de vermogenden meer dan de onvermogenden. De ‘rijken’ betalen de mees­te btw, ze krijgen de hoog­ste stroom­fac­tu­ren en hoesten veruit het meeste roe­ren­de voor­hef­fing op. Daar komt nog eens bij dat het overeind houden van de Sociale Zekerheid vooral in het belang is van de sociaal zwakkeren. De echt asociale keuze is blijven kiezen voor belastingen op arbeid en het beperkte deel van de bevolking dat werkt. Dat is een pure verrottingsstrategie. 

(Geen) Goed Verhaal

De meerderheidspartijen kunnen hier natuurlijk niet mee uitpakken. Leg maar eens uit dat het goed is dat de Sociale Zekerheid nu ook gestut wordt door een kind dat een Coca-Cola koopt. Vertel maar eens tegen een gepensioneerde dat het nodig is om via allerlei accijzen en BTW-heffingen nog een steentje bij te dragen, na nota bene een leven lang werken en bijdragen. Het is niet populair om te zeggen dat ook kinderen, gepensioneerden en werklozen moeten meebetalen aan ons sociaal model. Maar dat is allemaal wel noodzakelijk om dat model duurzaam te verankeren. 

We moeten nog zien of deze taxshift verstandig doorgevoerd wordt. Veel is nog onduidelijk. De financiële impact op de deelstaten, de steden en gemeenten en bijvoorbeeld de OCMW’s is nog niet uitgeklaard. Het is ook onzeker of deze taxshift, ter waarde van een dikke 7 miljard, kan volstaan. Maar de taxshift van de regering Michel-De Wever zorgt wel voor een historische verbreding van de financieringsbasis van ons sociaal model. Dat had eigenlijk al veel eerder moeten gebeuren. Het is immers niet voldoende om de lof te zingen van de sociale zekerheid: je moet er ook de centen voor blijven vinden.

Foto: (c) Reporters